Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: Ο Μεγάλος Διδάχος του Γένους μας

Ξεριζωμένοι Ηπειρώτες οι γονείς του Κωνσταντίνου, ανυφαντάδες στο επάγγελμα, ήρθαν και ρίζωσαν, αποδιωγμένοι ίσως, στο Μέγα Δένδρο της Αιτωλοακαρνανίας.

Οκτώ χρόνων παιδί, ξενιτεύεται και πάει στην Σεγδίτσα της Παρνασσίδας, για να μαθητεύσει δίπλα σ' έναν φωτισμένο ιεροδιδάσκαλο. Δέκα χρόνια έμεινε εκεί. Μετά, επέστρεψε στο χωριό του για να ξαναφύγει, νέος, είκοσι ετών, στο σχολειό της Λομποτίνας.

«Έφθειρα την ζωή μου εις στην σπουδήν σαράντε πέντε χρόνους».

Το 1749, ώριμος άνδρας πια, 36 ετών, παρακολουθεί μαθήματα στην Αθωνιάδα Ακαδημία του Αγίου Όρους, που τα χρόνια εκείνα ήταν Πανεπιστήμιο. Κείρεται μοναχός λαμβάνοντας το όνομα Κοσμάς και χειροτονείται ιερέας.

Το 1761, έτοιμος πια, αρχίζει την πρώτη του περιοδεία, για να μείνει στην ιστορία ως ο «αεικίνητος λαϊκός διαφωτιστής», ο «ιεραπόστολος». Με πρόγραμμα ν' αφυπνίσει συνειδήσεις, να σκορπίσει τα σκοτάδια της αμάθειας, ν' ανοίξει την όρεξη για μάθηση στον υπόδουλο Ελληνισμό.

Πόσες χιλιάδες χιλιόμετρα περπάτησε κάτω από συνθήκες που οι σημερινοί Έλληνες ούτε να συλλάβουμε δεν μπορούμε, πόσα μέρη, μικρά και μεγάλα επισκέφθηκε, πόσα σχολεία ίδρυσε, πόσες εκκλησιές έκτισε, πόσες καρδιές στήριξε, αναστήλωσε, προετοίμασε για την Μεγάλη Μέρα του Ξεσηκωμού;

Άραγε έχουν σημασία κάποιοι αριθμοί, όταν η Ιστορία τον κατέγραψε ως Εθναπόστολο και η Εκκλησία ως Άγιο, τιμώντας στις 24 Αυγούστου εκάστου έτους την μνήμη του;

Σημασία έχει ότι το ξεριζωμένο σκλαβόπουλο, απ' αυτά τα παιδικά του χρόνια, είχε σχεδιάσει μέσα του ένα τέτοιο όραμα, είχε τάξει στον εαυτό του έναν τέτοιο ρόλο, είχε κάνει την δική του, ειρηνική επανάσταση κι είχε προετοιμάσει τον εαυτό του μεθοδικά, μέρα με την ημέρα, από τόπο σε τόπο, από δάσκαλο σε δάσκαλο. Τον είχε προετοιμάσει μέσα από τον δρόμο της μάθησης, μέσα από ξενιτεμούς, στερήσεις κι αφάνταστες ταλαιπωρίες. Κι ο δρόμος της μάθησης είναι πάντα μακρύς κι επίπονος αλλά και αποδοτικός.

Σου χρωστάμε πολλά Πατροκοσμά των Ελλήνων, Άγιε Κοσμά Αιτωλέ της Ορθοδοξίας! Την ευχούλα σου και τις πρεσβείες σου να έχουμε τώρα στα δύσκολα!