Η εντυπωσιακή Ιερά Μονή Παναγίας Σεπετού Ολυμπίας και η σπουδαία της ιστορία

Αύριο, 23 Αυγούστου, ήμερα όπου εορτάζεται σε όλη την Ελλάδα η εορτή της Αποδόσεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, εορτάζει πλήθος μονών αφιερωμένων στην Θεομήτορα, μεταξύ των οποίων και μία από τις αγαπημένες μου. Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Σεπετού, ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια, χτισμένη κυριολεκτικά μέσα σε μια σπηλιά ενός απόκρημνου βράχου, στη γαλήνια ρεματιά του Τρίτωνα, στο χωριό Αμυγδαλιές Ολυμπίας (Κορμπά Χάνια), σε απόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων από τον επαρχιακό δρόμο Πύργου-Ανδρίτσαινας. Είναι η μονή στην οποία βαπτίστηκε η μητέρα μου.

Για το όνομα της μονής υπάρχουν τέσσερις εκδοχές. Σύμφωνα με τον Π. Χαραλαμπόπουλο το «Σεπετό» στηρίζεται και προέρχεται από τα ρηματικά επίθετα Σεπτεός, Σεπτικός, Σεπτός που δηλώνουν σεβασμό. Η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει ότι το «Σεπετό» προέρχεται από το «sopot», που σημαίνει κρουνός, καταρράκτης. Η τρίτη εκδοχή που είναι και αυτή που μου έχει μεταφερθεί από τους παππούδες μου είναι πως η ονομασία προήλθε από το εξής γεγονός: Μια μητέρα έκανε τάμα στην Παναγία ότι αν γιατρευόταν το παιδί της από την επιληψία, θα το πέταγε από τον βράχο για χάρη της. Το παιδάκι έγινε καλά και η μητέρα εκπλήρωσε το τάμα της. Πήρε το παιδί και με πίστη στην Παναγία το πέταξε από ψηλά λέγοντας «σε πετώ». Τότε έγινε θαύμα και το παιδάκι δεν έπαθε τίποτα. Από τότε η Παναγία ονομάστηκε «Σεπετιώτισσα».

Η ίδρυση του μοναστηριού ανάγεται στον μεσαίωνα, πιθανότατα στον 11ο μ. Χ. αιώνα. Η παράδοση αναφέρει ότι ένας βοσκός έβλεπε συνεχώς φως μέσα στα νερά του ποταμού Τρίτωνα. Κοντά στις όχθες του βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Για να την τιμήσουν οι πιστοί έκτισαν εκεί την πρώτη εκκλησία.

Δεν έχουμε αρκετές πληροφορίες για την θέση που κατείχε το Μοναστήρι κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Το σίγουρο είναι ότι το μοναστήρι αναγκάστηκε να μεταφερθεί από την θέση «Βροντονέρι» και εγκαταστάθηκε κοντά στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου που δεν σώζεται σήμερα. Ο λόγος της μετακίνησης του Μοναστηριού ήταν οι συνεχείς ληστρικές και πειρατικές επιδρομές που ταλάνιζαν χρόνια την ευρύτερη περιοχή της μονής.

Αλλά και το πέρασμα των Φράγκων άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια του στην ιστορία της μονής. Οι Φράγκοι διαίρεσαν την Πελοπόννησο σε δώδεκα βαρωνίες κι αυτές με την σειρά τους χωρίστηκαν σε τιμάρια-φέουδα. Το μοναστήρι υπαγόταν στην Βαρωνία της Καρύταινας που ονομαζόταν και αλλιώς Βαρωνία των Σκορτών και στη συνέχεια περιήλθε στον Φράγκο ηγεμόνα Κρεβεκέρ του Φέουδου Κρεπακόρ. Η πολιτική του διαιρεί και βασίλευε των Φράγκων είχε σαν αποτέλεσμα την παρακμή του Μοναστηριού από τις τρομερές επιδρομές και το πλιάτσικο των Φράγκων και Βενετών Σταυροφόρων, τυχοδιωκτών και μισθοφόρων. Ως θερμοί υποστηρικτές του Πάπα δήμευσαν τα εκκλησιαστικά κτήματα και τα έδωσαν σε Λατίνους μοναχούς. Το αποτέλεσμα ήταν η φυγή των Χριστιανών μοναχών στο απέναντι Αρκαδικό χωριό και η ερήμωση της μονής.

Η μονή είχε μεγάλη και σημαντική συμβολή στην επανάσταση του 1821. Κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ελλάδα, υπαγόταν στο Βιλαέτι Φαναρίου. Τα πράγματα βέβαια δεν ήταν ρόδινα για αυτή μιας και οι συνθήκες όπως και το σύστημα διακυβέρνησης της Οθωμανικής εξουσίας ήταν τυρρανικό και βίαιο. Παρ' όλα αυτά η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα χρόνια του Εθνικού ξεσηκωμού. Εκτός από το κρυφό σχολειό που λειτουργούσε εντός της και το οποίο τροφοδότησε τον τόπο με πολλούς πατριώτες, γνωστούς και άξιους καπετάνιους της Επανάστασης, από την μονή πέρασαν και έδωσαν όρκους στην εικόνα της Παναγίας ο φιλικός Παπαλέξης Οικονόμου, ο Μοραγιάννης και Βεκίλης του Μοριά καθώς και οπλαρχηγοί όπως ο Τζανέτος Χριστόπουλος, οι Ζαριφαίοι, οι Κανελλοπουλαίοι και άλλοι οπλαρχηγοί.

Η μονή επίσης βοήθησε και υλικά την Επανάσταση. Έδωσε όλη της την περιουσία όπως χρυσά και ασημένια αναθήματα, ιερά σκεύη, αιγοπρόβατα κτλπ, για τις ανάγκες του ένοπλου αγώνα κατά των Τούρκων.

Το έτος 1826 είναι σημαδιακό για το μοναστήρι. Είναι το έτος που ο Ιμπραήμ Πασάς αλωνίζει την Πελοπόννησο. Το πέρασμα του από την Ηλεία ήταν καταστροφικό. Έκαψε, κατέστρεψε και αφάνισε άμαχο πληθυσμό. Το μοναστήρι γνώρισε και αυτό με την σειρά του την καταστροφική του μανία, μετά από σκληρή αντίσταση των ηρωϊκών του μοναχών.

Στις 23 Αυγούστου 1915, ημέρα που πανηγυρίζει η μονή, εκδηλώθηκε φωτιά, που αποτέφρωσε το ναό και τα κειμήλια. Μόνο η εικόνα της Παναγιάς της Σεπετιώτισσας, έργο του Ευαγγελιστού Λουκά, σώθηκε από τις φλόγες.

Η μονή ανακαινίστηκε μετά τη πυρκαγιά και πήρε τη σημερινή της μορφή. Στους θησαυρούς της μονής περιλαμβάνονται πολλές ακόμα αξιόλογες εικόνες, που κοσμούν το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο του Ναού, μήκους 8,30 μ. που είναι και επιχρυσωμένο. Βυζαντινές εικόνες κοσμούν το Ιερό της Παναγίας. Σημαντικότερες αυτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που είναι έργο του Μοναχού Σεραφείμ από την σκήτη της Αγίας Άννας. Επίσης η εικόνα Του Χριστού, ένθρονου, με ολόχρυσο φωτοστέφανο, καθώς και ο Άγιος Πρόδρομος με ολόχρυσο δίσκο στην κεφαλή και με στολή ερήμου.

Με τη συμβολή των κατοίκων της περιοχής ξανακτίσθηκε, από Λαγκαδινούς μαστόρους, από το 1916 ως το 1918. Στη μονή εκτός από Δημοτικό Σχολείο για τα παιδιά της Αλιφείρας και των γύρω χωριών, με δάσκαλο τον ιερομόναχο Ανθιμο, λειτούργησε από το 1936 ως το 1938 και εκκλησιαστική Σχολή για επιμόρφωση των εφημερίων της περιοχής. Το 1972 ιερόσυλοι έκλεψαν την εικόνα της Παναγίας με σκοπό να την πουλήσουν. Επτά μήνες αργότερα συνελήφθησαν οι κλέφτες. Η επαναφορά της εικόνας στο μοναστήρι έγινε μέσα σε κλίμα πάνδημης χαράς και ευχαριστιών προς την Παναγία.

Ένα όμορφο και καλαίσθητο κομμάτι της μονής είναι ο πύργος της. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι μοναχοί βίγλιζαν και ειδοποιούσαν τους υπόλοιπους σε περίπτωση κινδύνου. Ο πύργος ανακαινίσθηκε πρίν από μερικά χρόνια και σήμερα είναι ένας μικρός ξενώνας που μπορεί να φιλοξενήσει τον κάθε επισκέπτη που έρχεται για να θαυμάσει και να γνωρίσει το ιστορικό μοναστήρι.

Στην αρχή η μονή ήταν ανδρική, Κοινοβιακή και Σταυροπηγιακή. Βρισκόταν στη δικαιοδοσία του Πατριάρχη. Στη συνέχεια περιήλθε στον Επίσκοπο Χριστιανουπόλεως. Από το 1984 είναι γυναικεία και ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Η νόμιμη επισημοποίηση της έγινε στις 7 Αυγούστου 1984 (393/7-8-1984 Προεδρικό Διάταγμα).

Οι λιγοστές αλλά ακούραστες μοναχές που εγκαταβιούν σήμερα στο μοναστήρι το έχουν μετατρέψει σε «φιλοξενίας δοχείον». Καλοδέχονται τoυς προσκυνητές, τους περιποιούνται, τους ξεναγούν και γενικότερα τους βοηθούν να αισθανθούν πως εισάγονται σε «έναν άλλον κόσμο, μέσα στον κόσμο». Η μικρή αυτή αδελφότης, με καθοδηγό τον ιδρυτή και πνευματικό της, Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη π. Γεώργιο Ζαχαρόπουλο, επέτυχε σε σύντομο διάστημα να αναζωογονήσει τη Μονή, να ανακαινίσει τα κτίσματα, να ανεγείρει σε επαφή με τους πελώριους βράχους τετραώροφο ξενώνα και να μετατρέψει το αρχαίο αυτό μοναστήρι σε πραγματική πνευματική κυψέλη.

Στο μοναστήρι θησαυρίζονται και αρκετά λείψανα Αγίων, όπως του Αγίου Ιακώβου του αδελφοθέου, Αγίου Γεωργίου, Αγίας Φιλοθέης, Αγίου Προκοπίου, Αγίου & Μεγάλου Βασιλείου, Αγίου Χαραλάμπους, Αγίου Αθανασίου Χριστιανουπόλεως, Αγίου Ελευθερίου, Αγίας Κυριακής, Αγίας Παρασκευής, Αγίας Άννης και Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας.

Βοήθειά μας! Χρόνια πολλά, καλά, υγιεινά, ελεύθερα!