Posts

Showing posts from May, 2021

Κυριακή της Σαμαρείτιδος: Η ψυχή μου λαχταρά κάτι πολύ ανώτερο απ' τα υλικά και τα γήινα

Image
Κάθε Κυριακή της Σαμαρείτιδος, όταν ακούω το Ευαγγέλιο στην Εκκλησία, είναι σα να βλέπω την Αγία Φωτεινή την Σαμαρείτιδα, κοντά Στον Μεγάλο Δάσκαλο, να πέφτει από έκπληξη σε έκπληξη. Και δεν γίνεται να μη λαχταρήσω κι εγώ μέσα μου μια τέτοια συντροφιά ιερή. Να μη λαχταρήσω ν' απολαύσω μία τέτοια βαθυστόχαστη συνομιλία με Τον Κύριο Ιησού. Μια συνομιλία που θα μου ανοίξει νέους δρόμους. Θα μου ανοίξει τα μάτια και θα μου φανερώσει την ομορφιά του πνεύματος. Θα δώσει απαντήσεις στα ερωτήματά μου. Θα ξεδιψάσει την ψυχή μου με ουράνια δροσιά. Το νερό το συνηθισμένο, αυτό που πίνουμε καθημερινά, δεν μπορεί να μας σβήσει μια και καλή τη δίψα. Θα μας ξεδιψάσει για λίγο, όμως η δίψα θα επανέρχεται και θα επανέρχεται, μαζί με την ανάγκη μας για νερό. Σκεφτείτε με τι λαχτάρα τρέχουμε κάθε φορά να προμηθευτούμε το νέο μοντέλο, τη νέα έκδοση, τη νέα συσκευασία, των διαφόρων καταναλωτικών αγαθών που κυκλοφορούν κι έχουν κατακλύσει την εποχή μας. Λέμε πως αν το αποκτήσουμε αυτό, μετά δε θα θελήσο

28 Μαΐου 1453: Η τελευταία Θεία Λειτουργία στην Αγιά Σοφιά

Image
Είναι απόγευμα Δεύτερας, 28 Μαΐου του 1453 . Η τελευταία ελεύθερη βραδιά της κοσμοξακουσμένης πόλης, που θα ξημερώσει την τραγική Τρίτη. Η πολιορκία των τούρκων συνεχίζεται. Όσο βλέπουν την γενναία αντίσταση των Ελλήνων, τόσο η λύσσα τους κορυφώνεται.. Η αγωνία και ο τρόμος, μαζί με το σκοτάδι που πέφτει αργά, πλακώνουν με τρόπο αβάσταχτο τις καρδιές των κατοίκων. Περιμένουν με οδύνη να δουν από τη μία στιγμή στην άλλη, τα απόρθητα μα ρημαγμένα πια τείχη της Πόλης να υποχωρούν, να γκρεμίζονται και τους βάρβαρους να ορμούν μέσα. Ώρες τραγικές. Ώρες απερίγραπτης αγωνίας. Ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο ηρωικός Κωνσταντίνος Παλαιολόγος , θέλει για μία ύστατη φορά να εμψυχώσει τον λαό του. Θέλει, προτού θυσιάσει τη ζωή του στον απεγνωσμένο αυτόν αγώνα, ν' αποχαιρετίσει όλους εκείνους που σε λίγες ώρες θα έπεφταν μαζί του, προτιμώντας το θάνατο παρά τη σκλαβιά. Συγκινούμαι κάθε φορά που διαβάζω τον τελευταίο λόγο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, όπως τον έχει καταγράψει ο ιστορι

«Άνθρωπον ουκ έχω»: Μπορούμε να το κάνουμε ν' ακούγεται όλο και αραιότερα;

Image
Τέταρτη Κυριακή του Πάσχα αύριο και η Εκκλησία μας, μας προβάλλει την ιστορία του παραλύτου, εκείνου που έγινε καλά χάρη στην άμεση επέμβαση Του Χριστού. Εκείνο το «άνθρωπον ουκ έχω» που θα ακούσουμε στην αυριανή ευαγγελική περικοπή και που ήταν το στίγμα της εποχής του παραλύτου, δυστυχώς, έφτασε να χαρακτηρίζει και την δική μας εποχή. Μήπως όση αδιαφορία έδειξαν στον πόνο του συνανθρώπου τους οι άνθρωποι τότε, όπου για 38 ολόκληρα χρόνια τον άφηναν αβοήθητο, άλλη τόση δεν δείχνουμε κι εμείς, σήμερα, για τους φτωχούς, τους ανήμπορους, τους αρρώστους, τους αστέγους, τους θλιμμένους γύρω μας; Εκείνους που βουβά περνούν ολομόναχοι τον πόνο τους, χωρίς να έχουν κάποιον να μοιραστεί μαζί τους την θλίψη, την δυστυχία τους; Μπορούμε άραγε το παράπονο αυτό, το «άνθρωπον ουκ έχω» , να το κάνουμε ν' ακούγεται όλο και αραιότερα στις μέρες μας; Xαρά τότε και σ' εμάς, αλλά και σε πολλές κουρασμένες ανθρώπινες υπάρξεις που θα γευτούν την ζεστασιά της αγάπης μας! Χριστός Ανέστη! Αληθώς Αν

21 Μαΐου 1864: Τα Επτάνησα επιστρέφουν στην αγκαλιά της Μάνας Ελλάδας

Image
Πάνω από 600 χρόνια σκλαβιάς! Μπορείτε να το σκεφτείτε; Πόσες και πόσοι γεννήθηκαν στο διάστημα αυτό σκλάβοι κι έφυγαν απ' αυτή τη ζωή, προτού γίνει το όνειρο της λευτεριάς πραγματικότητα! Να γιατί κάθε χρόνο, τέτοια ημέρα, που εορτάζεται η επανένωση των Επτανήσων με την Μάνα Ελλάδα, μαζί τους σκιρτά απ' άκρη σ' άκρη όλος ο Ελληνισμός! Γι' αυτά τα σκλαβωμένα παιδιά της. Την Κέρκυρα, τους Παξούς, την Λευκάδα, την Ιθάκη, την Κεφαλονιά, την Ζάκυνθο, τα Κύθηρα . Χρόνια και χρόνια η Μάνα Ελλάδα έκρυβε μέσα της έναν βαθύ πόνο. Γι' αυτό και τούτες τις μέρες είναι περίσσεια η χαρά της. Σφίγγει με στοργή στην αγκαλιά της τα ελεύθερα παιδιά της κι ενώ τα γλυκοφιλεί, τους ανιστορεί, με λίγα λόγια, τα χρόνια της σκλαβιάς τους. Θέλει να τους θυμίσει όσο γίνεται καλύτερα. Όχι για να τα λυπήσει, ούτε και για να τους ανάψει μέσα στην ψυχή τους μίση. Αλλά για να μένει μέσα τους ζωντανή η αλήθεια: Πως η λευτεριά τους είναι κερδισμένη με το αίμα εκείνων που έβαλαν μπρος τα κορμιά του

Άγιοι Κωνσταντίνος & Ελένη: Tιμή και ευγνωμοσύνη

Image
Aύριο, δεν τιμούμε απλώς την μνήμη δύο μεγάλων Αγίων, του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης . Η γιορτή αυτή δεν έχει μοναδικό σκοπό ν' αποδώσουμε τον σεβασμό που αρμόζει στις δύο αυτές ιερές μορφές της Εκκλησίας μας. Είναι προ πάντων μία ημέρα, που θυμίζει ένα μεγάλο χρέος του Χριστιανικού κόσμου: Το χρέος της ευγνωμοσύνης προς τον πρώτο Χριστιανό Αυτοκράτορα. Σ' εκείνον που με το Διάταγμα των Μεδιολάνων το 313 , σταμάτησε τους διωγμούς και ανακήρυξε την ανεξιθρησκεία σ' ολόκληρο το απέραντο τότε ρωμαϊκό κράτος. Ο Μέγας Κωνσταντίνος, απ' τη στιγμή που αντίκρυσε τον φωτεινό Σταυρό πάνω στον ουρανό με τις λέξεις «Εν τούτω νίκα» , μπαίνει στην παράταξη των ηρωικών σταυροφόρων του Πνεύματος. Για εκείνον, ο Σταυρός, δεν γίνεται μόνον το λάβαρό του, που το υψώνει την ώρα της μάχης για να κατατροπώσει τους εχθρούς του. Γίνεται κυρίως το ιερό σύμβολο, που τον εμπνέει σε έργα αγάπης και φιλανθρωπίας. Είναι το ακαταμάχητο όπλο και για τους ειρηνικούς καιρούς της βασιλεία

20 Μαΐου 1941: Τιμή και δόξα στην λεβεντογέννα Κρήτη!

Image
Σαν σήμερα, πριν από 80 χρόνια, η Ελλάδα, με ανοιχτές τις πληγές της ακόμα, γεμάτη απ' τους νιόσκαφτους τάφους των παλληκαριών της που έπεσαν στα οχυρά του Μεταξά, στρέφει την πονεμένη της ματιά κατά το νοτιά. Οι Γερμανοί, χτύπουσαν αλύπητα την Κρήτη. Την Κρήτη την ηρωική. Ποιος θα αντισταθεί στην επιδρομή; Τα γενναία κοπέλια του νησιού δεν είχαν προλάβει να επιστρέψουν από το μέτωπο. Πως θα βαστάξει η Κρήτη χωρίς τους λεβέντες της; Κι όμως βαστά! Οι ασπρομάλληδες γέροντες, οι ατρόμητες γυναίκες της, τ' αμούστακα αγόρια της, οι μοναχοί και οι μοναχές των μοναστηριών, όλος ο υποτιθέμενος άμαχος πληθυσμός, έγιναν μονομιάς θαρραλέοι αγωνιστές της Ελευθερίας. Γνώριζαν όλες και όλοι πως θα είναι ένα ολοκαύτωμα, ένα νεότερο Αρκάδι ο αγώνας τους. Μα προτίμησαν, όπως πάντα, τη θυσία από τη σκλαβιά. Η τιμή και η ιστορία της Ελλάδας, αυτό ζητούσαν. Κι ο άμαχος πληθυσμός της λεβεντογέννας Κρήτης, προσέφερε τραγουδώντας και αυτή τη θυσία για την δόξα της. Η Κρήτη, μπορεί όπως ήταν φυσικό,

«Έγινε παπαρούνα απ' την ντροπή του»

Image
« Έγινε παπαρούνα απ' την ντροπή του» . Αυτή τη φράση μου θύμισαν αυτές οι παπαρούνες. Και στη συνέχεια θυμήθηκα και κάτι άλλο, που ο Μάρκ Τουαίην είχε πει: «Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό πλάσμα σ' όλη τη Δημιουργία που μπορεί να κοκκινίζει από ντροπή» . «Ίσως γιατί ο άνθρωπος έχει πολλούς λόγους για να ντρέπεται» , μου σφύριξε με ειρωνία μία αυθάδικη σκέψη. Ας είναι. Θα 'θελα όμως να 'ξερα, τι θα έλεγε ο Μάρκ Τουαίην για την ξεδιαντροπιά της εποχής μας.. Αναψοκοκκινίζουμε βέβαια και σήμερα οι άνθρωποι. Περισσότερο όμως από θυμό, από αγανάκτηση, από την αναμεταξύ μας έριδα, από το κυνηγητό του χρήματος, από το ξεφάντωμα. Από ντροπή δεν κοκκινίζουμε, γιατί δεν ντρεπόμαστε. Αντί να κοκκινίζουμε, βρήκαμε πιο εύκολο να καμαρώνουμε και να διατυμπανίζουμε ασύστολα όσα άλλοτε έκαναν τους ανθρώπους να κοκκινίζουν. Που 'σαι καημένε Διογένη! Εσύ που κάποτε «ιδών μειράκιον ερυθριάσαν», είπες: «Θαρσεί τέκνον! Τοιούτο γάρ το χρώμα έχει η αρετή!» . Άραγε τι θα έλεγες σήμερα κι εσ

Κάθε 19η του Μάη..

Image
Kάθε 19η του Μάη, ξανάνοιγει μέσα μου η αιμάσσουσα πληγή. Ζωντανεύει η ανελέητη καταδίωξη, ο ξεριζωμός και η εξόντωση. Ηχεί στ' αυτιά μου το σπαρακτικό κλάμα των βρεφών που αρπάχτηκαν βίαια από την μητρική αγκαλιά. Τα ουρλιαχτά των γυναικών που βιάστηκαν. Οι κραυγές των ανδρών που βασανίστηκαν. Προβάλλει μπροστά μου θλιμμένη η Παναγία Σουμελά, να θρηνεί για το φρικτό έγκλημα. Για τον απάνθρωπο αφανισμό 353.000 Ποντίων. Για την Γενοκτονία. Πρόσφατα και ορθώς, έστω και σε πολιτικό επίπεδο, έγινε λόγος από τον Αμερικανό Πρόεδρο για Γενοκτονία των Αρμενίων. Καιρός λοιπόν ν' αρχίσει να γίνεται λόγος, με δεσμευτικό αυτή την φορά τρόπο και για τους 500.000 Ορθόδοξους Σύριους, για τους 350.000 Ασσύριους-Χαλδαίους και φυσικά για τους 1.000.000 Έλληνες της Μικράς Ασίας, της Καππαδοκίας, της Θράκης και του Πόντου. Για την πασιφανή γενοκτόνο ενοχή της Τουρκίας, στο σύνολό της, η οποία διεγείρει το αίσθημα του αποτροπιασμού. Μέχρι σήμερα, οι τούρκοι, όχι μόνον δεν απολογήθηκαν ποτέ για τις

Περί της καταργήσεως της Κυριακάτικης αργίας

Image
Χριστός Ανέστη! Η κατάργηση της Κυριακάτικης αργίας, ήταν κάτι που εδώ και πολύ καιρό διαφαινόταν. Πλέον έχει για τα καλά δρομολογηθεί και απ' ότι όλα δείχνουν, δυστυχώς, ούτε οι αντιδράσεις του κόσμου, του οποίου κατοχυρωμένο δικαίωμα αποτελεί από το 1908 η αργία της Κυριακής , είναι ικανές να την ανατρέψουν. Σήμερα είναι Κυριακή των Μυροφόρων . Οι ευγνωμονούσες αυτές μαθήτριες Του Χριστού που σήμερα εορτάζουμε και τιμούμε, την βαθιά επιθυμία που παλλόταν μέσα τους, να προφέρουν δηλαδή τα μύρα της δικής τους λατρείας στο πανάχραντο Σώμα Του Κυρίου, την τιθάσευσαν για μία ημέρα. Ξέρετε γιατί; Γιατί η επόμενη ημέρα από εκείνη που ο Χριστός παρέδωκε το πνεύμα, ήταν Σάββατο, δηλαδή ημέρα απόλυτης ησυχίας και απραγίας για τους Ιουδαίους. Και την σεβάστηκαν. Και όταν ο Χριστός αναστήθηκε και τους εμφανίστηκε, αλλά και στους υπόλοιπους μαθητές, τόσες φορές την ίδια ημέρα, δηλαδή την Κυριακή, αλλά και την επόμενη Κυριακή για να πιστέψει ο Θωμάς, αλλά και σε 50 ημέρες, πάλι Κυριακή, όπου κ

Μπορούμε κι εμείς να ζήσουμε την χαρά των Μυροφόρων;

Image
H αυριανή Κυριακή, η δεύτερη μετά το Πάσχα , είναι η Κυριακή των Μυροφόρων . Ίσως θυμάστε τα ονόματά τους: Μαρία Μαγδαληνή, Σαλώμη, Ιωάννα, Μαρία και Μάρθα (αδελφές του Λαζάρου), Σωσσάνα και Μαρία του Κλωπά . Η Εκκλησία μας, θα τιμήσει αύριο, όλες αυτές τις υπέροχες γυναίκες, που έχουν συνδέσει την ζωή τους, με την ζωή, τα πάθη και τελικώς την Ανάσταση Του Χριστού και που αξιώθηκαν να Τον συναντήσουν πρώτες Αναστημένο, με θαυμάσιους ύμνους και αναστάσιμο πανηγυρικό κλίμα. Μέσα σ' αυτό το κλίμα, ας αφήσουμε κι εμείς την καρδιά μας, να νιώσει κάτι απ' τα άγια συναισθήματα που πλημμύρισαν τις δικές τους καρδιές. Κι έτσι, όπως μπροστά μας θα προβάλουν οι ιερές μορφές τους, ας προσπαθήσουμε ν' αφουγκραστούμε, μήπως εκτός απ' τη χαρά τους και την αναγγελία της Αναστάσεως, έχουν και κάποιο άλλο μήνυμα να μας μεταφέρουν.. Σίγουρα τότε, θα ακούσουμε να μας λένε, πως στην δύσκολη εποχή μας και με όλα όσα ζούμε τον τελευταίο καιρό, θα χρειαστεί να έχουμε: Θάρρος , όπως κι εκείνες,

Οικογένεια: Μία μικρή Εκκλησία

Image
Ως «Διεθνής Ημέρα Οικογένειας» έχει οριστεί η σημερινή, σ' έναν κόσμο και σε μία εποχή που αμφισβητεί αιώνιες αξίες, που αμφισβητεί την ίδια την ανθρώπινη ζωή, από την αρχή έως το φυσικό της τέλος. Κι όμως, σε πείσμα των παραπάνω, η ελληνική οικογένεια, στην συντριπτική της πλειοψηφία, παραμένει εκείνο το δυνατό, εύρωστο, αειθαλές δέντρο με τις βαθιές ρίζες. Ένα λιμάνι γαλήνης. Μία εστία θαλπωρής. Μία αγάπη που «πάντα στέγει, πάντα υπομένει, ουδέποτε εκπίπτει» . Κοινωνία προσώπων. Σύμψυχοι γονείς, παιδιά, παππούς, γιαγιά. Πολλοί οι αγώνες, όμως κοινή η χαρά. Η οικογένεια, είναι μία μικρη Εκκλησία , έτσι την χαρακτηρίζει η ιερή μας παράδοση, που γίνεται εργαστήρι αγιότητας. Καντηλάκι αναμμένο στο εικονοστάσι. Θυμίαμα συμπροσευχής. Ζυμωμένο πρόσφορο για την Θεία Ευχαριστία. Γαρδένια και βασιλικός στη γλάστρα. Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη!

11 Μαΐου 330: Τα γενέθλια της Πόλης

Image
Ήταν 1 1 Μαΐου του 330 μ.Χ ., όταν οι εργασίες μεταφοράς της έδρας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ολοκληρώνονταν. Την νέα πόλη, την Κωνσταντινούπολη ή «Νέα Ρώμη» , ίδρυσε ο Μέγας Κωνσταντίνος , με την χαρακτηριστική του δραστηριότητα, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Οι ιστορικοί της εποχής, βεβαιώνουν πως πραγματοποίησε το έργο μέσα σε εννέα μήνες! Ας τα βλέπουν αυτά οι σημερινοί άρχοντες ημών, που για χρόνια ολόκληρα, ακόμη και για δεκαετίες, παρά τις δυνατότητες που προσφέρει η σύγχρονη εποχή, αδυνατούν να ολοκληρώσουν έργα πολύ μικρότερης κλίμακας, σε διαφόρους Δήμους και περιοχές της Ελλάδος, με αποτέλεσμα αυτές να στερούνται ακόμη των βασικών υποδομών. Τι ακριβώς έκανε μέσα σε εννέα μήνες ο Μέγας Κωνσταντίνος; Επεξέτεινε τα τείχη του Αρχαίου Βυζαντίου προς την θάλασσα, δίνοντας έτσι πολύ βάθος στην πόλη. Δημιούργησε δύο λιμάνια και κόσμησε την νέα πόλη, με αχανείς πλατείες και μεγαλοπρεπή κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά. Από ελληνικές πόλεις και απ' την Ρώμη, μετέφερε έργα τέχνης

Η απιστία του Θωμά αιτία για τον δικό μας μακαρισμό από Τον Χριστό

Image
Όλοι τους Τον είδαν με τα μάτια τους αναστημένο. Όλοι, εκτός από έναν: Tον Θωμά. Δεν ήταν παρών όταν εμφανίστηκε ο Χριστός στους μαθητές Του, εκείνο το απόγευμα της πρώτης ημέρας, σ' εκείνο το ευλογημένο υπερώο. Τι κι αν του έλεγαν οι άλλοι: «Είδαμε Τον Κύριο!» . Εκείνος έμενε δύσπιστος: «Εαν δεν δω στα χέρια Του τα σημάδια των καρφιών και δεν βάλω το χέρι μου στην πλευρά Του για να βεβαιωθώ, δεν πιστεύω». Οκτώ ολόκληρες ημέρες έμεινε με την αμφιβολία του αυτή. Οκτώ ημέρες θλίψης και μελαγχολίας. Και σε οκτώ ημέρες, πάλι ο Κύριος ανάμεσα στους μαθητές. Με το ίδιο τρόπο. Αυτή τη φορά όμως με παρόντα τον Θωμά. «Έλα Θωμά, φέρε το δάχτυλό σου εδώ και κοίταξε τα χέρια Μου και φέρε το χέρι σου και βάλτο στην πλευρά Μου και μην γίνεσαι άπιστος αλλά πιστός». Συγκλονίστηκε ο Θωμάς! Εξεπλάγη, φοβήθηκε και χάρηκε μαζί. Όλ' αυτά σε κλάσματα δευτερολέπτου! Η απιστία του μεταμορφώθηκε τώρα σε βεβαιότητα και θαρρετή ομολογία: «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου!» , αναφωνεί ενθουσιασμένος. Και τότε,

Μάνα: Θησαυρός ατίμητος

Image
Mέρα με την ημέρα, χρόνο με τον χρόνο, να γινόταν πιο βαθιά, πιο πλούσια, η αγάπη, η ευγνωμοσύνη, σε μία ιερή μορφή. Σ' εκείνη που με το σιωπηλό πέρασμά της, στεριώνει σπιτικά, ετοιμάζει αγίους και ήρωες, φτιάχνει πολιτισμούς. Χρόνο με τον χρόνο, να ρίζωνε όλο και πιο πολύ μες στην καρδιά, η αγάπη μας για την Μάνα! Όπως η δική της. Που δεν ξεθωριάζει με το δικό μας μεγάλωμα. Μέχρι την στερνή πνοή της, τα παιδιά της είναι η λαχτάρα της, ο θησαυρός της. Κι όταν ακόμη ανοίξουν τα φτερά τους, δημιουργήσουν την δική τους οικογένεια, η καρδιά της και τότε αγκαλιάζει τα παιδιά των παιδιών της, με την ίδια θέρμη, με την ίδια στοργή. Ατίμητη Μάνα! Τι να σου πουν μπρος στις ανείπωτες θυσίες σου, τα παιδιά σου, τα μικρά μα και τα μεγάλα; Ένα ευχαριστώ; Aκόμη κι αν είναι απ' τα κατάβαθα της ψυχής βγαλμένο, είναι τόσο φτωχό μπροστά στον πλούτο της δικής σου καρδιάς! Πως τα παιδιά σου ν' αναμετρήσουν τα ξενύχτια σου πάνω απ' το δικό τους κρεββάτι; Τις προσευχές σου στην Παναγία, να ε

Συνοδοιπόροι Του Νικητή

Image
Χριστός Ανέστη! Η σημερινή Ευαγγελική περικοπή, μας ταξίδεψε για μία ακόμη φορά, σ' εκείνη την Κυριακή, πρίν από 1988 χρόνια! Στην μοναδική κι αξέχαστη Κυριακή που αναστήθηκε ο Κύριoς και Σωτήρας μας! Ήταν απόγευμα. Όλα σιωπηλά και φοβισμένα στην αιματοβαμμένη Ιερουσαλήμ. Δύο από τους μαθητές Του Χριστού, προχωρούν για τους Εμμαούς, γειτονικό χωριό, δύο ώρες περίπου απόσταση με τα πόδια. Περπατούν μέσα σε καταπράσινα χωριά, που η άνοιξη τα 'χει ντύσει με τη γιορτινή τους φορεσιά. Πέρα στα χωράφια, τα στάχυα έχουν αρχίσει να μεστώνουν. Οι ανθισμένες λεμονιές μυρώνουν την αναπνοή τους και οι τελευταίες ακτίνες του ήλιου, που χάνεται στη δύση, ροδίζουν απαλά το βλέμμα τους. Όλα γύρω τους γελούν. Όλα γιορτάζουν μυστικά κι αθόρυβα στην ανοιξιάτικη φύση. Μα οι καρδιές των μαθητών είναι βουβές και σφαλισμένες. Προχωρούν συλλογισμένοι και μελαγχολικοί. Τι κι αν η φύση γύρω πανηγυρίζει; Τι κι αν τα πουλιά κελαϊδούν τ' ανοιξιάτικο τραγούδι τους; Γι' αυτούς όλα έχουν σωπάσει. Πένθ