Tα σκουπίδια και το μεγάλο στοίχημα που μπορεί να κερδηθεί από τον Δήμο Παιανίας αρκεί να υπάρξει η πολιτική βούληση
Τι θα μπορούσε να γίνει;
Η ανακύκλωση αποτελεί προϋπόθεση και το επόμενο βήμα είναι να διαχωρίζονται τα οργανικά υπολείμματα, το χαρτί, το πλαστικό, το μέταλλο, το γυαλί στην πηγή, δηλαδή ήδη από το σπίτι μας. Φυσικά και απαιτείται από τους Δήμους να διαθέτουν ξεχωριστούς κάδους για κάθε ένα από αυτά τα υλικά. Σε πρώτη φάση και μόνο αυτός ο διαχωρισμός θα μπορούσε να μειώσει τον όγκο των σκουπιδιών τουλάχιστον στο μισό, ενώ ο μακροπρόθεσμος στόχος, που είναι εφικτός, είναι να φτάσει ακόμη και το 80-90% των απορριμμάτων μειώνοντας αντίστοιχα τον όγκο που καταλήγει στους ΧΥΤΑ.
Το ζητούμενο είναι να αλλάξουν οι πρακτικές και να εμπλακούν ενεργά οι Δήμοι.
Χρειάζεται να επεκταθούν οι κώδωνες για τη συλλογή γυαλιού, επειδή όταν το γυαλί ανακατεύεται με τα υπόλοιπα υλικά δημιουργεί προβλήματα αφού στη διαλογή πάντα εμπλέκονται εργαζόμενοι και είναι επικίνδυνο, μπορεί να κοπούν. Ακόμη, με τη συλλογή σύμμεικτων ανακυκλώσιμων υλικών πολλές φορές χάνεται και το χαρτί, γι’ αυτό θα πρεπε να συλλέγεται χώρια, ενώ υπάρχουν μάλιστα -ειδικά για το χαρτί- ξεχωριστές κατηγορίες: άσπρο, τυπωμένο, χαρτόνι. Και θα μπορούσε να συλλέγεται με αυτόν τον τρόπο σε υπηρεσίες, σχολεία, επιχειρήσεις, τράπεζες. Βέβαια, κάποια πράγματα ήδη γίνονται: όλες οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν την υποχρέωση να ξεχωρίζουν τα απόβλητά τους και είναι σημαντικό να κάνει το ίδιο το κράτος αυτό που ζητάει από τους πολίτες του...
Χρειάζεται να επεκταθούν οι κώδωνες για τη συλλογή γυαλιού, επειδή όταν το γυαλί ανακατεύεται με τα υπόλοιπα υλικά δημιουργεί προβλήματα αφού στη διαλογή πάντα εμπλέκονται εργαζόμενοι και είναι επικίνδυνο, μπορεί να κοπούν. Ακόμη, με τη συλλογή σύμμεικτων ανακυκλώσιμων υλικών πολλές φορές χάνεται και το χαρτί, γι’ αυτό θα πρεπε να συλλέγεται χώρια, ενώ υπάρχουν μάλιστα -ειδικά για το χαρτί- ξεχωριστές κατηγορίες: άσπρο, τυπωμένο, χαρτόνι. Και θα μπορούσε να συλλέγεται με αυτόν τον τρόπο σε υπηρεσίες, σχολεία, επιχειρήσεις, τράπεζες. Βέβαια, κάποια πράγματα ήδη γίνονται: όλες οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν την υποχρέωση να ξεχωρίζουν τα απόβλητά τους και είναι σημαντικό να κάνει το ίδιο το κράτος αυτό που ζητάει από τους πολίτες του...
«Γιατί να μαζεύω εγώ τα υλικά από τα οποία κερδίζουν κάποιοι άλλοι;»
Όσοι εκφράζουν την παραπάνω άποψη, έχουν ένα δίκιο, γιατί ακόμη δεν έχουν γίνει γνωστοί οι τρόποι με τους οποίους επιστρέφει το κέρδος στον πολίτη. Ας δούμε, όμως, και πόσες φορές πληρώνει ο πολίτης για την ανακύκλωση: όταν αγοράζει ένα ανακυκλώσιμο υλικό, είτε συσκευασία είτε κομμάτια υλικού, ας πούμε ηλεκτρικές συσκευές ή μπαταρίες, για όλα αυτά υπάρχει εδώ και χρόνια ένα μικρό ποσό ενσωματωμένο στην τιμή του προϊόντος που το πληρώνουμε προκειμένου να διασφαλίζεται η ανακύκλωση και όχι για να βοηθήσουμε τους παραγωγούς να παράγουν... απορρίμματα.
Αυτό το κόστος έγινε λίγο αντιληπτό τώρα με την πλαστική σακούλα. Επίσης, καλείται από τον Δήμο να πληρώσει άλλη μία φορά για τη συλλογή από τις υφιστάμενες εταιρείες ανακύκλωσης και τη μεταφορά των υλικών στα κέντρα διαλογής και από κει η αξία του αντικειμένου είναι στα χέρια αυτού που διαχειρίζεται το σύστημα που έχει και το κέρδος. Και το κέρδος δεν επιστρέφει στον δήμο και φαίνεται λογικό να λέει κάποιος «γιατί να ανακυκλώσω, αφού κερδίζουν άλλοι».
Ωστόσο, δεν είναι λογικό, γιατί δεν αναλογίζεται ότι όταν δεν ανακυκλώνει η διαχείριση του απόβλητου έχει μεγάλο κόστος, οικονομικό και περιβαλλοντικό. Για παράδειγμα, η ταφή των απορριμμάτων κοστίζει ακριβά, χώρια τα πρόστιμα που πληρώνει για την ύπαρξη των χωματερών.
Για να αλλάξει αυτή η νοοτροπία θα πρέπει το όφελος από την ανακύκλωση να βρεθεί τρόπος να περνάει από τους Δήμους στους δημότες. Υπάρχουν παραδείγματα από χώρες που έχουν οργανώσει τη διαχείριση των απορριμμάτων σε επίπεδο νοικοκυριού, είτε πολυκατοικίας και χρεώνεσαι ανάλογα με την ποσότητα που απορρίπτεις, οπότε συμφέρει να την περιορίζεις. Υπάρχουν ακόμη τρόποι να επιστρέφει ο δήμος το κέρδος στους πολίτες με τη μορφή παροχών, είτε με μειώσεις στα δημοτικά τέλη. Αν διαχωριστούν τα οργανικά υπολείμματα, σαν ένα πρώτο βήμα θα μπορούσαμε να έχουμε σημαντική εξοικονόμηση, χωρίς να απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις.
Ας υπολογίσουμε αυτή την εξοικονόμηση για τον Δήμο Παιανίας:
Για να μαζέψει ο Δήμος μας ξεχωριστά έστω τα μισά από αυτά τα υπολείμματα, θα πρέπει να τοποθετήσει περίπου 200 κάδους, που το περισσότερο που μπορεί να κοστίζουν (ανάλογα αν είναι πλαστικοί ή μεταλλικοί) είναι 50.000 ευρώ.
Μόνο και μόνο από το γεγονός ότι αυτά δεν θα πηγαίνουν πια στη Φυλή, όπου χρεώνεται 45 ευρώ ο τόνος, το όφελος από τους 2.500 τόνους είναι 112.500 ευρώ. Κι αυτά τα υπολείμματα από τα νοικοκυριά, από τα κλαδέματα κ.λπ., μπορούν να γίνουν λίπασμα.
Ο Δήμος θα μπορούσε μόνο με την ανακύκλωση των μισών οργανικών να κάνει απόσβεση από την πρώτη χρονιά και με σωστό σχεδιασμό να μειώσει τα τέλη με βάση την εξοικονόμηση που επιτυγχάνει.
Παράλληλα μπορούμε είτε από μόνοι μας, είτε σε συνεργασία με τους όμορους Δήμους, να κάνουμε μια μικρή μονάδα για την αξιοποίησή τους.
Σημαντικό ρόλο βέβαια στο αν θα λειτουργήσουν όλα αυτά, θα παίξει η ενημέρωση-ευαισθητοποίηση των πολιτών για την ανακύκλωση, με εκστρατείες ενημέρωσης που θα ξεκινούν από τα σχολεία.
Μέχρι πρόσφατα οι Δήμοι και οι πολίτες δεν είχαν κίνητρο να κάνουν κάτι παραπάνω και δεν υπήρχε και το πλαίσιο που θα τους το επέτρεπε. Τώρα, το πλαίσιο υπάρχει.
Παράλληλα μπορούμε είτε από μόνοι μας, είτε σε συνεργασία με τους όμορους Δήμους, να κάνουμε μια μικρή μονάδα για την αξιοποίησή τους.
Σημαντικό ρόλο βέβαια στο αν θα λειτουργήσουν όλα αυτά, θα παίξει η ενημέρωση-ευαισθητοποίηση των πολιτών για την ανακύκλωση, με εκστρατείες ενημέρωσης που θα ξεκινούν από τα σχολεία.
Ο νέος νόμος προσφέρει τα κίνητρα
Με την νέα νομοθεσία (4497/17) δίνεται η δυνατότητα και στους Δήμους να είναι διαχειριστές των ανακυκλώσιμων και όχι απλά συλλέκτες, να μη χρειάζεται να απευθυνθούν σε ιδιώτες και να μπορούν να συνεργαστούν με φορείς και την κοινωνικά αλληλέγγυα οικονομία, ενώ με τις καινούργιες συμβάσεις είναι υποχρεωτικό να επιστρέφει μέρος της αξίας των υλικών που ανακυκλώνονται στους Δήμους.
Και αυτό είναι σημαντικό να το γνωρίζει ο κόσμος προκειμένου να ελέγξουν τις δημοτικές αρχές, στο τι κάνουνε για να προχωρήσουν την ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή και τοποθέτηση διαφορετικών κάδων για τα διαφορετικά υλικά, ή τους υποψήφιους δημοτικούς άρχοντες, στο τι προτίθενται να κάνουν.
Στη συζήτηση για τον νόμο, μάλιστα, είχαν κληθεί οι δήμοι να καταθέσουν τα τοπικά Σχέδια Διαχείρισης των Δήμων για τη χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων και οργανικών και πολλοί ανταποκρίθηκαν με καλές ιδέες σχεδιασμού που είναι όμως στα συρτάρια και απομένει να μπουν σε εφαρμογή..
Βέβαια υπολειπόμαστε άλλων χωρών στο θέμα της ανακύκλωσης, ωστόσο βλέπουμε την κοινωνία να δείχνει αξιοσημείωτη ανταπόκριση στα μέτρα για τον περιορισμό της πλαστικής σακούλας, λόγου χάρη, ή σε ό,τι αφορά τα καλαμάκια.
Βλέπουμε πρωτοβουλίες και δράσεις για τη μείωση της ρύπανσης και για να αλλάξει επιτέλους το τοπίο στη διαχείριση των απορριμμάτων, κάτι που είναι στο χέρι κυριολεκτικά όλων μας...
Η ενίσχυση της ανακύκλωσης μπορεί να συμβάλει σε:
✔ εξοικονόμηση πολύτιμων πρώτων υλών
✔ εξοικονόμηση απόρριψης στο περιβάλλον των ποσοτήτων αυτών
✔ εξοικονόμηση 1600 εκτ. KWh ή του ισοδύναμου των 65.000 τόνων πετρελαίου, που θα χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή των υλικών συσκευασίας από πρώτες ύλες, με αντίστοιχη ελάφρυνση των οικονομικών πόρων της χώρας κατά εκατοντάδες εκατομμύρια, που θα μπορούσαν να διατεθούν σε άλλες επενδυτικές και λειτουργικές κατευθύνσεις.
✔ εξοικονόμηση έκλυσης 72.000 τόνων αερίων που δημιουργούνται με την παραγωγή του πλαστικού και συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
✔ εξοικονόμηση περίπου 2.260.000 m3 XYTA ετησίως και του αντίστοιχου κόστους επεκτάσεων/νέων έργων αλλά και προστίμων.
Με την καινούργια νομοθεσία (4497/17) δίνεται η δυνατότητα και στους Δήμους να είναι διαχειριστές των ανακυκλώσιμων και όχι απλά συλλέκτες, να μη χρειάζεται να απευθυνθούν σε ιδιώτες και να μπορούν να συνεργαστούν με φορείς και την κοινωνικά αλληλέγγυα οικονομία, ενώ με τις καινούργιες συμβάσεις είναι υποχρεωτικό να επιστρέφει μέρος της αξίας των υλικών που ανακυκλώνονται στους Δήμους.
100 ευρώ είναι η τιμή πώλησης του μέσου υλικού προς ανακύκλωση. Το τέλος ταφής που πληρώνουν οι δήμοι για τα σκουπίδια είναι 45 ευρώ ο τόνος και υπάρχουν σκέψεις να αυξηθεί στα 100 ευρώ: το κέρδος λοιπόν αν ανακυκλώνουμε θα είναι διπλό, τόσο από την αξία των υλικών όσο και από την εξοικονόμηση των χρημάτων που θα ξοδεύαμε από τη μη επανάκτησή τους.
Ο Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων και η ενίσχυση της συνεργασίας των παραγωγών με τα συστήματα συλλογικής διαχείρισης, αλλά και οι πρωτοβουλίες ΟΤΑ και κοινωνικών εγχειρημάτων, μπορεί να οδηγήσουν έως το 2020 να ανακυκλώνονται ετησίως στη χώρα μας τουλάχιστον 736 χιλιάδες τόνοι υλικών συσκευασίας, από 395 χιλ. τόνους που ήταν το 2015.
Ακόμη η επίτευξη των αυξημένων στόχων της ανακύκλωσης θα σημάνει ετήσια εξοικονόμηση για τους ΟΤΑ του αντίστοιχου τέλους ταφής για τα υλικά αυτά που είναι 35 ευρώ/τόνο και θα μπορούσε να αποφέρει 12 εκατ. ετησίως, αλλά και του κόστους διαχείρισής τους σε μορφή σύμμεικτου απορρίμματος (80 ευρώ/τόνο ή περίπου 27 εκατ. ευρώ ετησίως).
Πέρα από τη μείωση του κόστους των δημοτικών τελών για τους δημότες και τη βελτίωση του περιβάλλοντος λόγω της μείωσης ρύπανσης, αυτός ο στόχος θα μπορούσε να αποφέρει ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας 2,7 εκατ. GJ, μείωση εκπομπής CO2 400.000 τόνους, μείωση ποσοτήτων που οδηγούνται σε χώρους ταφής κατά 5,5 εκατ. m3.
Επιπλέον η πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας υπολογίζεται ότι μπορεί να δημιουργήσει περισσότερες από 15.900 θέσεις εργασίας και να αυξήσει τον ετήσιο κύκλο εργασιών στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων κατά 1,675 εκατ. ευρώ.
Η συνολική εξοικονόμηση από την ανακύκλωση και των υπόλοιπων προϊόντων -συσκευές, αυτοκίνητα και μέρη τους, μπαταρίες, κ.λπ.- αλλά και η αξιοποίηση οργανικών μπορούν να εκτιμηθούν πολλαπλάσια.
Comments
Post a Comment