Τα κάλαντα στο Λιόπεσι

Στην παλιά Παιανία, (Λιόπεσι) τα κάλαντα λέγονταν «καλημέρι» και τα έλεγαν όχι μόνο τα μικρά παιδιά, αλλά και οι μεγάλοι. Τα παιδιά τα έλεγαν το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, ενώ οι μεγάλοι τις βραδινές ώρες, κυρίως στα μαγαζιά.

Το «καλημέρι» που έλεγαν οι μεγάλοι, ήταν αυτό που είχαν μάθει από τη Δανάη που είχε καταγωγή από τη Τζια. Αυτή ζούσε στο Λιόπεσι μαζί με το γιο της. Μάλιστα το τραγουδούσαν με τη νησιώτικη προφορά, όπως το έλεγε η ίδια:

«Χριστούγεννα, πρωτούγεννα

Χριστός γεννάτι απόψε

γεννάτι τσαι βαφτίστητσε

με μέλι τσαι με γάλα».

Το «καλημέρι» των Χριστουγέννων λεγόταν, τουλάχιστον από το 1850 και μετά, πάντοτε στην ελληνική γλώσσα, αντίθετα με αυτό της Πρωτοχρονιάς, των Θεοφανείων και του Λαζάρου, που λεγόταν στην αρβανίτικη. Το Χριστουγεννιάτικο ήταν το ίδιο με αυτό που λεγόταν και στην παλιά Αθήνα:

«Χριστούγεννα, πρωτούγεννα

πρώτη γιορτή του χρόνου

για βγείτε, δέτε, μάθετε

όπου Χριστός γεννάται.

Γεννάται για να τρέφεται

με μέλι και με γάλα.

Το μέλι τρώνε οι άρχοντες

το γάλα οι αφεντάδες κ.λπ.».

Τα κάλαντα «Καλήν ημέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας» κ.λπ, επικράτησαν οριστικά μετά την Κατοχή, γύρω στο 1950. Κάποιος απόηχος αρβανίτικου καλημεριού σωζόταν αποσπασματικά μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, χωρίς όμως ομοιοκαταληξίες. Αυτό σε μετάφραση έχει ως εξής:

«Αύριο στο σπήλαιο γεννάται ο Χριστός κι είναι κι οι άγγελοι τριγύρω που χαιρετιούνται με τους βοσκούς. Κι οι αγελάδες γλείφουν και ζεσταίνουν τον Χριστό».