25η Μαρτίου: Ο πρώτος εορτασμός στην Αθήνα

Μπήκαμε αισίως στην εβδομάδα κατά τη διάρκεια της οποίας θα εορτάσουμε την επέτειο των 200 ετών της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας. Νομίζω πως έχει ενδιαφέρον να μάθουμε πως ξεκίνησε η 25η Μαρτίου να εορτάζεται ως ημέρα εθνική.

Αν και από τις πρώτες Συνελεύσεις, είχε γίνει συζήτηση να ορισθεί η 25η Μαρτίου ως εθνική εορτή, μόλις το 1838 αυτό αποφασίστηκε και έγινε ο εορτασμός της για πρώτη φορά. Το βασιλικό διάταγμα με ημερομηνία 15 Μαρτίου 1838, που φέρει την υπογραφή του Βασιλιά Όθωνα, αναφέρει τα εξής:

«Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου λαμπρά καθ' εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ' αυτήν ημέραν έναρξιν του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους, καθιερούμεν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν εθνικής εορτής».

Δέκα ημέρες μετά την δημοσίευσή του, η ελληνική πρωτεύουσα, η Αθήνα, για πρώτη φορά γιόρτασε την 25η Μαρτίου ως εθνική εορτή. Είχε τότε πληθυσμό 17 χιλιάδες κατοίκους περίπου. Απλωνόταν γύρω στο Μοναστηράκι, στην Πλάκα και στους Αέρηδες. Κεντρικός δρόμος ήταν η οδός Αδριανού. Εκεί βρίσκονταν οι πρεσβείες, τα γραφεία, τα καταστήματα. Μητροπολιτικός ναός ήταν τότε η παλαιά Αγία Ειρήνη.

Η εορτή άρχισε από το βράδυ της παραμονής με 21 κανονιοβολισμούς απ' τους στρατώνες που ήταν στην σημερινή οδό Αιόλου. Το πρωί της 25ης Μαρτίου, οι πυροβολητές, παρατάχθηκαν απ' τους στρατώνες έως την Αγία Ειρήνη και το πεζικό από τον ναό έως το παλάτι, όπου προσωρινά είχε εγκατασταθεί σε τρία σπίτια, στην σημερινή οδό Παπαρρηγοπούλου (Πλατεία Κλαυθμώνος). Όλος ο Αθηναϊκός κόσμος είχε γεμίσει τους δρόμους τραγουδώντας πατριωτικά τραγούδια. Στις 9 το πρωί, οι βασιλείς, έφτασαν στην Μητρόπολη, ντυμένοι με λαμπρή ελληνική ενδυμασία, έχοντας μαζί τους όλη την ακολουθία των ανακτόρων.

Μέσα στην Εκκλησία, συνέβαινε κάτι το εξαιρετικά συγκινητικό: Παρευρίσκονταν πολλοί από τους αγωνιστές της Επαναστάσεως. Ο Κολοκοτρώνης, ο Κανάρης, ο Μακρυγιάννης, ο Κουντουριώτης, καθώς και οι μεγάλοι δάσκαλοι του Γένους, ο Γεώργιος Γεννάδιος και ο Νεόφυτος Βάμβας. Επίσης οι καθηγητές του Πανεπιστημίου, που είχε αρχίσει να λειτουργεί μόλις τον προηγούμενο χρόνο.

Θερμή ήταν η δοξολογία προς τον Κύριο και την Υπέρμαχο Στρατηγό, που χάρισαν την Ελευθερία στο Έθνος. Κατόπιν, έγινε η παρέλαση μπροστά από τους βασιλείς. Στην πλατεία που ήταν μπροστά από τα ανάκτορα, ο Δήμος είχε φτιάξει μία αψίδα στολισμένη με τα όπλα της Επαναστάσεως, επιγραφές και σημαίες. Γύρω απ' αυτήν την αψίδα, οι Αθηναίοι το απόγευμα έστησαν χορό. Κατέβηκαν και οι βασιλείς για να παρακολουθήσουν από κοντά τους ελληνικούς χορούς, που με τόση χάρη χόρευαν νέοι και γέροι.

Το βράδυ, η Αθήνα και τα δημόσια καταστήματα φωταγωγήθηκαν. Έγιναν ρίψεις βεγγαλικών και στην πλαγιά του Λυκαβηττού, ο Δήμος, έφτιαξε με φανάρια του λαδιού ένα μεγάλο φωτεινό Σταυρό με την επιγραφή: «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ». Άλλα και όλα τα σπίτια ήταν φωταγωγημένα. Και όπως γράφει και μία εφημερίδα της εποχής εκείνης: «Δύσκολα μπορούμε να περιγράψουμε την ευχαρίστηση και τον ενθουσιασμό του λαού την εθνική αυτή λαμπρή ημέρα..».

Έχουν περάσει από εκείνη την ημέρα, 183 χρόνια. Η 25η Μαρτίου, κάθε χρόνο, εορτάζεται απ' όλο το Έθνος πανηγυρικά, όπως άλλωστε της αξίζει. Αυτά τα 200 χρόνια που πρώτα ο Θεός θα εορτάσουμε φέτος, εν μέσω ιδιαιτέρων συνθηκών που πρέπει να μας προβληματίσουν, υπήρξαν μία πορεία με συνεχείς, σκληρούς αγώνες για τη διατήρηση του υψίστου αγαθού της ανθρώπινης ελευθερίας. Το οποίο όμως και τότε και τώρα, δεν ήταν αυτονόητο. Κερδήθηκε, κερδίζεται και θα κερδίζεται πάντοτε με αρετή και τόλμη. Όπως μας δίδαξαν οι Μεγάλοι του '21, όταν εκείνη την ευλογημένη άνοιξη, ύψωσαν το λάβαρο με την τολμηρή απόφαση: «Ελευθερία ή θάνατος».

Καλημέρα & καλή εβδομάδα!