Πέρι της Νηστείας των Αγίων Αποστόλων

Μία ακόμη περίοδος νηστείας ξεκινά από αύριο, η λεγόμενη Νηστεία των Αγίων Αποστόλων. Ονομάζεται έτσι διότι προηγείται των δύο αποστολικών εορτών: Της εορτής των Αγίων Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, 29 Ιουνίου και της Συνάξεως των Δώδεκα Αποστόλων, 30 Ιουνίου. Σύναξη των Αγίων Αποστόλων όταν λέμε, εννοούμε τη συνάθροιση των πιστών για την προσφορά της Θείας Ευχαριστίας προς τιμήν όλων γενικά των Δώδεκα Αποστόλων, τους οποίους τιμά και εορτάζει και ξεχωριστά η Εκκλησία μας.

Η χρονική διάρκεια αυτής της περιόδου είναι ακαθόριστη επειδή η έναρξή της εξαρτάται από την κινητή εορτή του Πάσχα. Έτσι είναι δυνατόν να διαρκέσει κατά το παλαιό ημερολόγιο μέχρι και σαράντα δύο ημέρες, αν το Πάσχα συμπέσει στις 22 Μαρτίου. Ενώ κατά το νέο ημερολόγιο που ισχύει σήμερα, δεν υπερβαίνει ποτέ τις τριάντα ημέρες. Μερικές φορές μάλιστα, όταν η Κυριακή των Αγίων Πάντων συμπέσει μέτα τις 27 Ιουνίου, όπως συμβαίνει όταν το Πάσχα εορτάζεται από τις 5 έως τις 8 Μαΐου, τότε δεν έχουμε καθόλου νηστεία.

Τώρα, αν λέγεται και η περίοδος αυτή Τεσσαρακοστή, ονομάζεται, ας μου επιτραπεί, καταχρηστικά, αφού ποτέ δεν φτάνει τις σαράντα ημέρες τουλάχιστον με το ημερολόγιο που ακολουθούμε οι περισσότεροι. Η σημασία, επομένως, που για την περίοδο αυτή προσλαμβάνει ο όρος Τεσσαρακοστή, είναι της εγκράτειας και της νηστείας.

Η ύπαρξη αυτής της νηστείας μαρτυρείται από πολύ παλιά, από τον Μέγα Αθανάσιο και τις Αποστολικές Διαταγές. Οι τελευταίες συνιστούν σχετικά:

«Μετά ούν το εορτάσαι υμάς την Πεντηκοστήν, εορτάσατε μίαν εβδομάδα και μετ' εκείνην νηστεύσατε μίαν. Δίκαιον γαρ και ευφρανθήναι επί τη εκ Θεού δωρεά και νηστεύσαι μετά την άνεσιν».

Κατά την εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή, τοποθετεί τη νηστεία και ο Μέγας Αθανάσιος, στο έργο του με τίτλο: «Περί των διαβαλλόντων την εν διωγμώ φυγήν».

Από τις μαρτυρίες αυτές, συνάγουμε το συμπέρασμα, ότι πολύ πρίν οριστεί η εορτή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στις 29 Ιουνίου, (εισήχθη στην Κωνσταντινούπολη από τη Ρώμη τον 5ο αιώνα) η νηστεία ήταν επταήμερη και συνδεόταν με την Πεντηκοστή επειδή μετά απ' αυτήν οι Απόστολοι «νηστεύσαντες και προσευξάμενοι», όπως διαβάζουμε στις Πράξεις, άρχισαν το κηρυκτικό τους έργο. Για τον λόγο αυτό και ονομάστηκε Νηστεία των Αγίων Αποστόλων. Αργότερα δε, όταν καθιερώθηκε η αποστολική εορτή, η νηστεία παρατάθηκε μέχρι την 29η Ιουνίου και θεωρήθηκε ως περίοδος προετοιμασίας για την εορτή.

Για την εν λόγω νηστεία έχουμε αναφορές και από τους Άγιο Νικόδημο Αγιορείτη, Άγιο Αναστάσιο Σιναΐτη, Άγιο Θεόδωρο Στουδίτη, Άγιο Νικηφόρο Ομολογητή και άλλους.

Πως πρέπει να νηστεύουμε κατά τη νηστεία αυτή;

Και σ' αυτή τη νηστεία, όπως και σε κείνη των Χριστουγέννων, επιτρέπεται να καταλύουμε ψάρι, ενώ απέχουμε από κρέας, γαλακτερά και αυγά. Ψάρι τρώμε, αν θέλουμε, όλες τις ημέρες, εκτός φυσικά της Τετάρτης και της Παρασκευής, κατά τις οποίες έχουμε αυστηρή νηστεία. Το ίδιο ισχύει, δηλαδή νηστεύουμε αυστηρά και για την παραμονή της εορτής, εκτός κι αν συμπέσει Σάββατο ή Κυριακή. Ψάρι καταλύουμε και κατά την εορτή του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου, στις 24 Ιουνίου, οποιαδήποτε μέρα κι αν πέσει. Αν η εορτή των Πρωτοκορυφαίων Πέτρου και Παύλου πέσει ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή, καταλύουμε μόνο ψάρι.

Εύχομαι καλό στάδιο σε όσες και όσους νηστεύσουν τις επόμενες ημέρες και να θυμάστε πάντοτε τα λόγια του Μεγάλου Βασιλείου, από τον λόγο του «Περί Νηστείας»:

«H νηστεία γεννά τους προφήτες, δυναμώνει τους δυνατούς. Η νηστεία κάνει σοφούς τους νομοθέτες. Είναι το πιο καλό φυλακτό της ψυχής, ο πιστός σύντροφος του σώματος, το όπλο γι' αυτούς που αριστεύουν, το γυμναστήριο για τους αθλητές. Αυτή αποκρούει πειρασμούς, αυτή προετοιμάζει για την απόκτηση της ευσέβειας. Είναι ο σύντροφος της νήψεως και ο δημιουργός της σωφροσύνης. Στους πολέμους φέρεται με γενναιότητα, εν καιρώ ειρήνης διδάσκει την ησυχία. Αγιάζει τον Ναζιραίο και τελειοποιεί τον ιερέα. Η νηστεία έσβησε τη δύναμη της φωτιάς κι έφραξε τα στόματα των λιονταριών. Η νηστεία ανεβάζει την προσευχή στον ουρανό, με το να γίνεται, τρόπον τινά, η φτερούγα στην πορεία προς τα άνω. Η νηστεία κάνει τα σπίτια να προκόβουν, είναι η μητέρα της υγείας, η παιδαγωγός της νεότητας, το στολίδι των γερόντων, η καλή σύντροφος των οδοιπόρων, ο πιστός συγκάτοικος αυτών που συνοικούν».