Αφροσύνη

Η αυριανή ευαγγελική περικοπή, όπως και κάθε ευαγγελική περικοπή άλλωστε, αποτελεί αφορμή για βαθύ προβληματισμό. Και το λέω αυτό ειδικά για τη συγκεκριμένη, διότι στην εποχή μας, την εποχή της τρομοκρατίας και του αποπροσανατολισμού, της κατάργησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον βωμό των συμφερόντων, στην εποχή της ιδιοτέλειας και της αισχροκέρδειας, της αθλιότητας και του καιροσκοπισμού, της εκμετάλλευσης κάθε αθώας και αδύναμης ύπαρξης, στον κόσμο της αδικίας και της απανθρωπιάς, το χαρακτηριστικό που αποδίδεται στον πρωταγωνιστή της παραβολής που η συγκεκριμένη περικοπή παρουσιάζει, πραγματικά, δεν θα μπορούσε να χαρακτηρίσει καλύτερα την κατάσταση στην οποία έχουμε πλέον περιέλθει ως ανθρωπότητα.

Ποιος είναι αυτός ο χαρακτηρισμός;

«Άφρων», δηλαδή παράλογος. Κοινώς τρελός.

Έχει μεγάλη σημασία ότι αποκαλείται από Τον ίδιο Τον Χριστό έτσι, ο πλούσιος της παραβολής της αυριανής ευαγγελικής περικοπής. Και γιατί τον αποκαλεί έτσι; Γιατί όταν ευτύχησε τα χωράφια του ν' αποδώσουν πολύ μεγάλη σοδειά, το μόνο πρόβλημα που τον απασχολούσε, ήταν πως θα εξασφαλίσει τ' αγαθά του αυτά για να τρώει, να πίνει και να χαίρεται για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Και σαν να ζούσε μόνος του πάνω στη γη, βρήκε μόνος του και για τον εαυτό του τη λύση: Να κατεδαφίσει τις αποθήκες του και να κτίσει νέες που να μπορούν να χωρέσουν όλην αυτή τη σοδειά. Πέραν αυτού δεν ανησύχησε για τίποτε άλλο. Ούτε σκέφτηκε κανέναν άλλον. Αγνόησε τους πάντες και τα πάντα.

Η εγωκεντρικότητα και το υλιστικό φρόνημα του πλουσίου της αυριανής παραβολής, χαρακτηριστικά τα οποία κυριαρχούν και στην εποχή μας, προκαλούν αλγεινή εντύπωση. Απέκλεισε απ' τα ενδιαφέροντά του και Τον Θεό και τους ανθρώπους και έκανε τον εαυτό του είδωλο λατρείας και περιποιήσεων. Εγωϊστική αυταπάτη και υλιστικό φρόνημα, προσκόλληση στον πλούτο και ακαταλόγιστη πλεονεξία, εγωϊσμός και φιλαυτία, είναι πάθη που του δημιούργησαν τέτοια κατάσταση συγχύσεως, που άρχισε να προδιαθέτει την ψυχή του για απόλαυση υλικών πραγμάτων. Αγνοούσε ο καημένος ότι η ψυχή για να τραφεί και να ευφρανθεί πραγματικά, έχει ανάγκη σπουδαιότερης τροφής και άλλων περιποιήσεων.

Για όλ' αυτά ο πλούσιος της αυριανής παραβολής χαρακτηρίζεται «άφρων». Διότι η αφροσύνη είναι γνώρισμα όλων εκείνων που περιφρονούν Τον Θεό, αδιαφορούν για τους συνανθρώπους τους και καταστρέφουν από την υλοφροσύνη τους και την ψυχή τους.

Ο μέγας απών από την σκέψη και τα σχέδια του πλουσίου, είναι ο Θεός. Όχι γιατί το θέλει ο Θεός. Ο πλούσιος Τον αγνοεί και Τον απομακρύνει. Αντίκρισε με ικανοποίηση την ευφορία αυτή των χωραφιών του. Και νόμισε ότι ήταν κάτι που του οφειλόταν ή του άνηκε. Δικαιωματικά μάλιστα. Δεν είδε τίποτε άλλο. Πίσω από το θέαμα του εύφορου χωραφιού δεν αντίκρισε κάνενα ευεργετικό χέρι, καμία αιτία δημιουργική. Δεν σκέφτηκε καθόλου Τον Θεό. Τον αγνόησε και Τον περιφρόνησε. Καταλήφθηκε αμέσως από πλήθος σκέψεων και ερωτημάτων για το πως θα διασφαλίσει τον πλούτο του.

Κι όμως ο Θεός έδωσε πλούσια την ευλογία Του για να καρποφορήσουν έτσι τα χωράφια του πλουσίου. Ο Θεός ως Δημιουργός και Συντηρητής όλου του κόσμου, κατεύθυνε έτσι τις καιρικές συνθήκες ώστε να βλαστήσουν τα φυτά και να καρποφορήσουν τα δέντρα. Εκείνος είναι ο Χορηγός των αγαθών της γης. «Ανοίξαντος σου την χείρα, τα σύμπαντα πλησθήσονται χρηστότητος», ακούμε σε κάθε Εσπερινό. Είναι από τον 103ο Ψαλμό του Προφήτου Δαυίδ. Τι σημαίνει; «Όταν ανοίγεις χέρι Σου, δηλαδή όταν απλόχερα προσφέρεις στον κόσμο, αυτός γεμίζει από τα δώρα Σου». Και ο πλούσιος όταν είδε τον πλούτο της γης, αντί να υψώσει βλέμμα ευγνωμοσύνης προς Τον Θεό, Τον αγνοεί εντελώς. Αυτός μόνο τον εαυτό του γνωρίζει και μόνο γι' αυτόν ενδιαφέρεται. Θεός είναι ο εαυτός του. Δεν είναι λοιπόν αυτό αφροσύνη;

Πόσο ανόητοι είμαστε πολλές φορές εμείς οι άνθρωποι.. Έρχονται στιγμές ευτυχίας στη ζωή μας. Οι γονείς χαίρονται τα παιδιά τους, οι έμποροι και οι επιχειρηματίες τα πλούσια κέρδη τους, οι επιστήμονες τα επιστημονικά τους επιτεύγματα, οι καλλιεργητές τα χωράφια τους, οι βοσκοί τα ζώα τους και ούτω καθεξής. Οι υγιείς την υγεία τους. Κι όμως. Υπάρχουν πολλοί που ξεχνούν Τον Θεό εκείνη την ώρα. Παραλείπουν να πουν ένα απλό «ευχαριστώ», ένα «δόξα Τω Θεώ». Και δεν σκεπτόμαστε: Αν υπάρχουμε στη ζωή, εάν δρούμε και σκεπτόμαστε, έαν έχουμε υγεία, εάν μας ευνόησαν οι περιστάσεις στους σκοπούς μας, όλ' αυτά στον Θεό τα οφείλουμε. Χαιρόμαστε, ικανοποιούμαστε και πανηγυρίζουμε για τις επιτυχίες μας. Και πολύ καλά κάνουμε. Θεός όμως δεν υπάρχει; Δεν Του οφείλουμε τίποτα;

Η σκέψη όμως και η στάση του άφρονος πλουσίου της αυριανής ευαγγελικής περικοπής, είναι προκλητική και έναντι κάποιων άλλων. Των συνανθρώπων του. Χωρίς καμία συναίσθηση και χωρίς ντροπή, τακτοποιεί τα πλούσια έσοδα από την ευφορία των χωραφιών του μόνον για τον εαυτό του. Έχει σημασία να προσέξουμε στο ευαγγέλιο πως μιλάει: «Συνάξω εκεί πάντα τα γεννήματά ΜΟΥ και τα αγαθά ΜΟΥ». Αυτά τα «μου», ε; Πόσο εγωϊσμό, πόση πλεονεξία, πόσο υλιστική διάθεση αποκαλύπτουν.. Τα εξωφρενικά «μου», ημών των ανθρώπων.. Όλοι οι άλλοι αποκλείονται. Τ' αδέλφια του, οι συγγενείς, οι φίλοι, οι φτωχοί. Είναι σαν να λέει: «Εγώ να δανείσω; Εγώ να δωρήσω; Εγώ να ευεργετήσω; Δεν έχω να δώσω τίποτα. Είναι όλα δικά μου. Θα τα φάω μέχρι δεκάρας. Οι άλλοι δεν με ενδιαφέρουν».

Να λοιπόν η νέα μορφή αφροσύνης του πλουσίου. Αλλά δυστυχώς, υπάρχουν πάντοτε πολλοί ομοιοί του. Και δεν είναι ανάγκη να είναι κάποιος πλούσιος για να περιφρονήσει τους συνανθρώπους του. Κινούνται μαζί μας, στις μέρες μας, στην καθημερινή ζωή αυτοί οι άνθρωποι. Και λέγονται Χριστιανοί. Λέγονται μόνο. Δεν είναι όμως Χριστιανοί. Πως να είναι, αφού ούτε Τον Θεό φοβούνται, ούτε τους ανθρώπους αγαπούν;

Aναρωτιέστε ποιοι είναι αυτοί στην εποχή μας; Εκείνοι που για ν' αναρριχηθούν σε υψηλές θέσεις και αξιώματα, «πατούν επί πτωμάτων». Εκείνοι που βασανίζουν τους πολίτες με την ιδιοτροπία και την γραφειοκρατία τους. Εκείνοι που αισχροκερδούν εις βάρος των πελατών τους. Όλοι όσοι υποτιμούν τον άλλον για να εξυψώσουν τον εαυτό τους. Όσοι καταργούν τους άλλους για να έχουν αυτοί μόνο δικαιώματα και εξουσίες. Αλλά όλοι αυτοί, ούτε στην κοινωνία είναι χρήσιμοι, ούτε ευλογούνται από Τον Θεό.

Ο άνθρωπος είναι αξία πνευματική. Έχει μέσα του ψυχή αθάνατη. Είναι παιδί Του Θεού για το οποίο Εκείνος θυσιάστηκε. Με ποιο λοιπόν δικαίωμα εσύ τον υποτιμάς; Εάν είσαι πλούσιος, εάν είσαι ισχυρός, εάν έχεις εξουσία, σκέψου ότι αυτά είναι δώρα Του Θεού. Όχι για να ικανοποιείς τον εγωϊσμό σου, αλλά για να είσαι ευεργετικός στους συναθρώπους σου. Και τότε λάμβάνεις πράγματι μεγαλύτερη αξία. Διότι αξία πραγματική έχει μόνον εκείνος που είναι στην πράξη Χριστιανός. Εκείνος που μιμείται Τον Χριστό.

Η αφροσύνη του πλουσίου της παραβολής όμως, κορυφώνεται στην περί ψυχής αντίληψή του. Ταύτισε την ψυχή του με τα υλικά αγαθά. Τι λέει: «Ψυχή μου, έχεις πολλά αγαθά κείμενα είς έτη πολλά. Αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου». Δηλαδή: «Τώρα ψυχή μου έχεις συγκεντρωμένα πολλά αγαθά, τα οποία θα διαρκέσουν για πολλά χρόνια. Φάε, πιές και χαίρε και μη σε νοιάζει τίποτα». Πως μπορεί να χαρακτηριστεί αυτό; Απόπειρα πνευματικής αυτοκτονίας. Τύφλωση ολοκληρωτική. Καλεί την ψυχή του ν' απολαύσει τι;

Η ψυχή είναι πνευματική υπάρξη. Είναι το αποσκίασμα Του Τριαδικού Θεού. Δεν έχει ανάγκη από υλική ευφροσύνη. Άλλες είναι οι ανάγκες της. Αυτή ζητάει να υψωθεί στον Δημιουργό της για ν' απολαύσει την θεία μακαριότητα. Αυτή θέλει να συντηρείται το σώμα για να κατοικεί εντός του. Και όταν εκείνο παύσει να ζει, αυτή πετά προς τα άνω για ν' αναζητήσει το βασίλειο Του Θεού. Εκεί θα παραμένει αιωνίως ευτυχισμένη, εφ' όσον, εδώ στην γη, την προσέξαμε και την θρέψαμε με την πνευματική εκείνη τροφή που λέγεται λόγος Του Θεού και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.

Πόσο δυστυχισμένοι είναι εκείνοι που κλείνουν την ψυχή τους μέσα στα χρηματοκιβώτια.. Πόσο δυστυχισμένοι όσοι την χτίζουν μαζί με υψηλά οικοδομήματά τους.. Πόσο δυστυχισμένοι όσοι την εξισώνουν με την τσέπη και την κοιλιά τους. Πόσο δυστυχισμένοι όσοι την κλειδώνουν ερμητικά στις αποθήκες. Πόσο δυστυχισμένοι όσοι την αναλώνουν μόνο σε συναισθηματικές περιπέτειες.. Πόσο δυστυχισμένοι όσοι δεν μπορούν να δουν τον θείο σπινθήρα που έχει μέσα της.. Η ψυχή είναι μέγα δώρο Του Θεού στον άνθρωπο. Αυτή τον τοποθετεί ως κορωνίδα της δημιουργίας. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να την καταδικάζουμε χάρη των υλικών πραγμάτων;

Αφροσύνη. Το χαρακτηριστικό της ταραχώδους εποχής μας. «Αφροσύνη ανδρός λυμαίνεται τα οδούς αυτού», διαβάζουμε στο βιβλίο των Παροιμιών της Παλαιάς Διαθήκης. Τι σημαίνει αυτό; Ότι η αφροσύνη σκορπίζει την καταστροφή στις ζωές μας και στον προορισμό μας. Και ο προορισμός μας, δεν είναι επίγειος. Είναι ουράνιος. 

Να θυμόμαστε πάντα:

Χριστιανός χωρίς Τον Θεό, δεν υπάρχει. Και Χριστιανός χωρίς αδελφούς, πάλι δεν υπάρχει.

Ο Θεός και οι άνθρωποι, ας γίνουν το πλήρωμα της πνευματικής μας ζωής!

Καλή αυριανή σε όλες και όλους!