Τα επίγεια θυσιαστήρια

Μέσα στις αλληγορικές παραστάσεις και συγκρίσεις ανάμεσα στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη, υπάρχει και η σκηνή του μαρτυρίου, όπως λεγόταν, η οποία μεταφορικά προεικονίζει την Παναγία. Όπως δηλαδή η σκηνή εκείνη με τις θεοχάρακτες πλάκες, την επτάφωτη λυχνία, τους άρτους της προθέσεως και τη ράβδο του Ααρών, συμβόλιζε την παρουσία Του Θεού ανάμεσα στον λαό του Ισραήλ, έτσι και η Θεοτόκος, χρησίμευσε ως άλλη σκηνή με την κιβωτό και το ιερό της περιεχόμενο.

Αναφορά στην εν λόγω σκηνή, γίνεται στην επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς Εβραίους, απόσπασμα της οποίας θα διαβαστεί αύριο, εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, κατά τη Θεία Λειτουργία. Κι έχει καθιερωθεί να διαβάζεται η συγκεκριμένη αποστολική περικοπή αυτή την ημέρα, για δύο λόγους:

Πρώτον, διότι σε μία τέτοια επίγεια σκηνή εισήλθε η Παναγία όταν ήταν παιδί, για να προετοιμαστεί κατάλληλα για την μεγάλη της αποστολή. Και δεύτερον, διότι αυτή η ίδια η Θεοτόκος, φιλοξένησε, όπως κάποτε η σκηνή εκείνη, τον σαρκωθέντα Θεό.

Μας δίνει λοιπόν την ευκαιρία η αυριανή μεγάλη ημέρα και εορτή και ο συμβολισμός της, να κάνουμε κάποιες σκέψεις περί των ορατών συμβόλων της παρουσίας Του Θεού ανάμεσά μας, των επιγείων θυσιαστηρίων, των ιερών μας ναών δηλαδή, οι οποίοι στην χώρα μας, υπολογίζεται πως ξεπερνούν τις 10.000! Μόνο στην πόλη που κατοικώ, την Παιανία, έχουμε 28 ναούς, χωρίς να υπολογίζονται τα ιδιωτικά παρεκκλήσια, ενώ σε επίπεδο Μητροπόλεως, στη Μεσογαία και τη Λαυρεωτική, μαζί με τα ιδιωτικά παρεκκλήσια, έχουμε 508!

Τι μαρτυρούν όμως όλοι αυτοί οι ναοί που η ευσέβεια των ανθρώπων έκτισε διαχρονικά;

Aρχικά να πούμε πως τον ειδικό τόπο και τρόπο λατρείας, τον καθιέρωσε η Παλαιά Διαθήκη. Κι αυτό διότι έπρεπε ο λάος του Ισραήλ να προπαρασκευάζεται ως προζύμη για την λατρεία Του Αληθινού Θεού. Και η λατρεία αυτή, αποκαλύφθηκε στην πλήρη μορφή της με την ενανθρώπηση Του Υιού και Λόγου Του Θεού. Ο λαός εκείνος λοιπόν, αρχικά, κατά θεία εντολή, είχε μία σκηνή στην έρημο όπου εκεί προσευχόταν. Αργότερα, όταν έφτασε στη γη της επαγγελίας και απέκτησε εθνική υπόσταση και σταθερή πατρίδα, τότε οικοδόμησε σε πόλεις και χωριά συναγωγές και στην Ιερουσαλήμ, την κατ' εξοχήν ιερή πόλη, το ναό του Σολομώντος. Οι συναγωγές και ο ναός του Σολομώντος, αποτελούσαν τον τόπο λατρείας για τους Εβραίους. Κάθε πιστός όφειλε να προσέρχεται στους χώρους αυτούς σε τακτές και έκτακτες ώρες και περιστάσεις για να λατρεύει Τον Θεό σύμφωνα με τον μωσαϊκό νόμο.

Τόπους ιδιαίτερης λατρείας είχαν ακόμη και οι ειδωλολάτρες. Οι βωμοί των αρχαίων προγόνων μας είναι γνωστοί σε όλους μας και μαρτυρούν την θεοσέβειά τους. Επίσης και οι πρωτόγονες φυλές είχαν στήσει τα θυσιαστήρια τους για να λατρεύουν τις φανταστικές θεότητες, τις οποίες δημιούργησαν από μία εσωτερική ανάγκη.

Όλα τα παραπάνω, αποδεικνύουν την αναμφισβήτη για κάθε εποχή και τόπο αλήθεια, ότι δηλαδή ανέκαθεν ο άνθρωπος αισθανόταν, αισθάνεται και θα αισθάνεται, μία έντονη εσωτερική ανάγκη να εκδηλώσει ευγνωμοσύνη, την αγάπη του, την αφοσίωση και να προσφέρει την λατρεία του στον Θεό, που είναι ο Δημιουργός και Σωτήρας Του.

Μέσα στα πολλά λοιπόν δικαιώματα που έχει ο άνθρωπος, είναι και το να σέβεται και να ευλαβείται, να τιμά και να λατρεύει Τον Δημιουργό του. Εκείνον που αδιάκοπα προνοεί γι' αυτόν. Είναι προνόμιο αυτό ξεχωριστό και είναι δοσμένο ειδικά στον άνθρωπο. Μόνον ο λογικός άνθρωπος μπορεί να προσεύχεται στον Θεό και να συλλαμβάνει την έννοια του θείου και γι' αυτό έχει ιερή υποχρέωση να στρέφει το πνεύμα και την ψυχή του, τα αισθήματα και την καρδιά του προς Αυτόν.

Βέβαια, στις μέρες μας, παρατηρείται το θλιβερό φαινόμενο να μην επωφελείται ο προνομιούχος άνθρωπος το θείο αυτό δικαίωμα. Έτσι μόνος του, αποστερεί τον εαυτό του από την Πηγή της Ζωής. Διακόπτει την επαφή του με Τον Θεό, που είναι για κείνον το παν. Με την στάση του αυτή υποβιβάζεται στην τάξη των απλών δημιουργημάτων. Περιορίζει τον υψηλό του προορισμό στη γη, στα υλικά και εφήμερα μόνο. Ο Θεός μας τίμησε ως παιδιά Του. Μας δίδαξε πως να επωφελούμαστε τις δωρεές Του. Μας έδωσε το προνόμιο να συνομιλούμε μαζί Του. Πως, λοιπόν, εμείς θα χάσουμε, από απερισκεψία, τέτοια πολύτιμα θεία δικαιώματα;

Eίδαμε την περίοδο της πανδημίας, που ήταν κλειστοί οι ναοί, να μας λένε κάποιοι: «Προσευχηθείτε από το σπίτι σας, ο Θεός είναι πνεύμα και βρίσκεται παντού και μέσα μας». Δεν είναι λάθος το δεύτερο σκέλος, όμως όσον αφορά το πρώτο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως επειδή ο άνθρωπος φιλοξενεί το πνεύμα και την ψυχή του σε σάρκινο περίβλημα, έχει ανάγκη και από αισθητά πράγματα. Ανάμεσα σ' αυτά είναι και το επίγειο θυσιαστήριο. Αν επιτρεπόταν η έκφραση, θα έλεγα ότι ο ναός αισθητοποιεί Τον Θεό. Τον κάνει ορατό, αισθητό, ώστε να μπορεί να Τον πλησιάσει ο άνθρωπος. Γι' αυτό ο Χριστιανικός ναός, περιέχει όλα τα ουσιώδη, όλα τα απαραίτητα στοιχεία, που απαρτίζουν και συνθέτουν ένα επίγειο θυσιαστήριο. Είναι ανάλογος του μεγαλείου και της δόξας Εκείνου, στον Οποίον χρησιμέυει ως επίγειο κατοικητήριο, αλλά και ο μόνος κατάλληλος για την πνευματική λατρεία του πιστού προς Τον Δημιουργό Του.

Το θυσιαστήριο μας αυτό δεν μπορεί να συγκριθεί όχι μόνο με τους βωμούς των ειδωλολατρών, αυτών δηλαδή που αγνοούσαν Τον Θεό, αλλά ούτε και με την επίγεια σκηνή του Μωϋσή. Στον βωμό αυτό δεν θυσιάζονται μοσχάρια, κατσίκες και πρόβατα. Ούτε ραντίζεται με το αίμα τους ο λαός για άφεση αμαρτιών. Η αγία τράπεζα του Χριστιανικού ναού, αν και βρίσκεται πάνω στη γη, είναι επουράνιο θυσιαστήριο. Γι' αυτό και η θυσία του Αμνού, Του «αίροντος την αμαρτία του κόσμου» και η συμμετοχή μας σ' αυτήν, αποτελεί την υπέρτατη λατρεία. Είναι η μοναδική ουράνια θυσία, η μοναδική θεία λατρεία.

Αυτή η κατ' εξοχήν θεία ιδιότητα του Χριστιανικού θυσιαστηρίου, με Τον Χριστό που θυσιάζεται, θα νόμιζε κανείς ότι το καθιστά άβατο, απλησίαστο για τον άνθρωπο. Θα έπρεπε να παραστέκονται εκεί μόνον άγγελοι και κείνοι με φόβο να καλύπτουν τα πρόσωπά τους! Πραγματικά, αν είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, θα δούμε πως και οι ευχές και τα τελούμενα, αφήνουν να εννοηθεί ότι τόση και τέτοια είναι η ιερότητα της ώρας. Είναι τα άγια των αγίων, όχι όμως με την έννοια της Παλαιάς Διαθήκης. Εδώ χρησιμοποιούμε την έκφραση «άγια των αγίων» για να τονίσουμε τον θείο και υπερκόσμιο χαρακτήρα της θυσίας.

Παρ' όλ' αυτά, η θεία συγκατάβαση και αγάπη, μας αξιώνει, κατά χάρη, να παρευρισκόμαστε στον ναό και να λατρεύουμε Τον Θεό. Να μετέχουμε των θείων δωρεών που πηγάζουν και μεταδίδονται από το θυσιαστήριο. Άλλωστε, τα λόγια που αναφέρονται σ' αυτή τη θυσία, αποδεικνύουν τον σκοπό της με τις ακόλουθες λέξεις:

«Λάβετε, φάγετε... εις άφεσιν αμαρτιών».

Άρα η λογική αυτή θυσία, αποβλέπει στον αγιασμό και την σωτηρία μας. Έτσι μόνο πλησιάζουμε Τον Θεό ως γνήσια παιδιά Του. Όποιο άλλο τρόπο κι αν χρησιμοποιήσουμε, όση προσπάθεια κι αν καταβάλλουμε, μας είναι τελείως αδύνατο να πλησιάσουμε Τον Θεό, χωρίς την αγία χάρη Του και την συμμετοχή μας στην λογική θυσία και τ' άλλα μυστήρια της Εκκλησίας μας.

Οι ναοί μας είναι η ελπίδα μας και η παρηγοριά μας. Υψώνονται σε πόλεις, σε κωμοπόλεις, σε χωριά και κοιτάζοντάς τους, ε΄χουμε την βεβαιότητα ότι «μεθ' ημών ο Θεός».

Όμως, όλοι γνωρίζουμε ότι δεν φτάνει μόνο να έχουμε ναούς. Ούτε πρέπει να μας αρκεί όταν τους ενισχύουμε και τους συντηρούμε. Διότι οι ναοί υπάρχουν για να προσέρχονται σ' αυτούς οι πιστοί και να προσεύχονται, αλλά κυρίως να μετέχουν της μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας και να καθαγιάζονται. Η καμπάνα που σημαίνει τις γιορτές και τις Κυριακές, μας καλεί σ' αυτό καθήκον.

Καλή αυριανή σε όλες και όλους! Βοήθειά μας η Παναγία!