Οι άγγελοι

Αύριο, 8 Νοεμβρίου, είναι μία γιορτή της Εκκλησίας μας, προσωπική για την κάθεμία και τον καθέναν μας. Γιορτάζουμε όλες και όλοι! Γιατί όλες και όλοι έχουμε άγγελο φύλακα και προστάτη της ψυχής και του σώματος.

Για το λόγο αυτό, προσπάθησα σ' αυτό το άρθρο να συμπτύξω τα βασικότερα σημεία από τη διδασκαλία των πατέρων της Εκκλησίας μας για τους αγγέλους και να τα μοιραστώ μαζί σας, με όσο το δυνατόν πιο απλό και κατανοητό τρόπο, για την πνευματική οικοδομή όλων μας.

Ο κόσμος των αγγέλων, είναι ένας κόσμος καθαρά πνευματικός. Οι άγγελοι είναι ασώματες φύσεις και νοερές. Γι' αυτό και δεν υπόκεινται στις αλλοιώσεις που υπόκειται το ανθρώπινο σώμα. Δεν έχουν ανάγκη τροφής. Είναι αεικίνητοι, δεν περιορίζονται στον χώρο, αλλά δεν είναι πανταχού παρόντες, πανταχού παρών είναι μόνον ο Θεός.

Οι άγγελοι είναι πλάσματα με υψηλότερη απ' τον άνθρωπο πνευματικότητα. Υπέροχα σε σχέση μ' εμάς σε ηθική τελειότητα, σε σοφία και δύναμη. Δύναμη σε βαθμό προς τη σφαίρα του υπερφυσικού.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέει πως οι άγγελοι ως πνευματικές φύσεις είναι προικισμένες κι εκείνες, όπως κι εμείς, με το αυτεξούσιο, με τη δυνατότητα να προκόβουν στο αγαθό, αλλά «και επί το χείρον τρέπεσθαι», δηλαδή μπορούν να στραφούν και προς το χειρότερο. Αυτό φάνηκε απ' τη δοκιμασία τους με την αποστασία του Εωσφόρου, όπου άρχισε να τους παρασύρει μαζί του στην πτώση του, όμως με το «στώμεν καλώς» του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, στερεώθηκαν στο αγαθό και με την ελεύθερη ξανά εκλογή της αρετής, απόκτησαν με τη χάρη Του Θεού, την αμετακίνητη διαμονή τους στο καλό.

Παρόμοια αναφορά κάνει και ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος μας πληροφορεί ότι δεν είναι άγιες απ' τη φύση τους οι ουράνιες δυνάμεις, αλλά με προσοχή και επιμέλεια και «δια της κοινωνίας Του Αγίου Πνεύματος την τελείωσιν επάγει» σ' αυτές ο Θεός. Και για να μας το κάνει σαφέστερο ο σπουδαίος αυτός πατέρας της Εκκλησίας μας, χρησιμοποιεί το παράδειγμα του σιδήρου, που όταν πυρακτωθεί, ενώ παραμένει σίδηρος, παίρνει και το χρώμα και την ενέργεια της φωτιάς και ενεργεί σαν τη φωτιά. Έτσι και οι άγιοι δεν έχουν απ' τη φύση τους την αγιότητα, αλλά δια της κοινωνίας τους με Το Τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, Το Άγιο Πνεύμα, αποκτούν τον αγιασμό.

Κύριο έργο τους, όπως και πάλι μας λέει ο Μέγας Βασίλειος, είναι «τω κάλλει Του Θεού ενατενίζει και Αυτόν δοξάζει διηνεκώς», δηλαδή ν' ατενίζουν με προσήλωση την δόξα Του Θεού και να Τον δοξάζουν ακατάπαυστα.

Σε πολλά μέρη της Αγίας Γραφής διαβάζουμε ότι οι άγγελοι προσκυνούν και δοξολογούν Τον Θεό. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, όπως μαρτυρεί στην Αποκάλυψη, τους είδε γύρω απ' τον θρόνο Του Θεού, μέρα και νύχτα, χωρίς ανάπαυση, να Τον δοξάζουν λέγοντας: «Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ».

Και σε πολλά μέρη των ψαλμών βλέπουμε τον ψαλμωδό να παροτρύνει τους αγγέλους να τονίζουν ύμνους στη μεγαλοσύνη Του Θεού, να Τον ευλογούν και να Τον αινούν.

Πιθανολογώ πως σας περνάει απ' το μυαλό η απορία αν αυτή η ακατάπαυστη δοξολογία είναι μία πράξη μονότονη και κουραστική για τους αγγέλους. Το αντίθετο! Είναι τόσο διάπυρη και ακόρεστη μέσα τους η φλόγα της αγάπης τους προς Τον Θεό, τόσο μεγάλη η έκφραση της καταπλήξεώς τους για το άπειρο μεγαλείο Του, που εμβαθύνουν διαρκώς περισσότερο σ' αυτό και όσο εμβαθύνουν, τόσο περισσότερο τους γεννάται η επιθυμία να Τον δοξάσουν. Φανταστείτε ότι βρίσκεστε μπροστά σ' έναν απέραντο ωκεανό ομορφιάς, χωρίς όρια, δεν θα βρίσκατε διαρκώς νέες αφορμές να εκφράσετε τον θαυμασμό σας;

Αλλά αν το κύριο έργο τους είναι να υμνούν Τον Θεό κι έτσι να γίνονται διαρκώς μακαριότεροι, αφού αυτό το έργο, τους ευεργετεί και τους προάγει στην μακαρία, όπως λέμε, εν τω Θεώ, ζωή, περιστατική ενέργειά τους είναι και η επιμέλεια και προστασία των ανθρώπων. Κι αυτό διδάσκεται απ' όλους τους πατέρες, γιατί βασίζεται σε πολυάριθμες μαρτυρίες της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.

Δειγματολογικά σας αναφέρω μερικές:

Ο Ιακώβ ομολογεί ότι άγγελος τον έτρεφε απ' τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Τον Δανιήλ άγγελος τον έσωσε απ' το στόμα των λιονταριών. Τους τρείς παίδες, όταν βρίσκονταν μέσα στην κάμινο, «άγγελος καταβάς εξετίναξε τη φλόγα». Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης γράφει πως ο Θεός δεν παρέβλεψε την πτώση μας αλλά προνόησε και έδωσε στον καθέναν μας έναν άγγελο για να κυβερνά τη ζωή μας, να μας προτρέπει στο καλό, να μας εμπνέει αγαθές σκέψεις και αποφάσεις και να μας βοηθάει να επανορθώσουμε τα λάθη μας και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ότι «έκαστος ημών άγγελον έχει».

Ας δώσει λοιπόν ο Θεός, με τη συμπαράσταση και τις πρεσβείες των αγγέλων μας, να γίνουμε όλες και όλοι, επίγειοι άγγελοι και ουράνιοι άνθρωποι!