To Μέγα Φως, το Φως το Αληθινό

Σε πυκνό σκοτάδι βρισκόταν ο κόσμος, ο οποίος δεν είχε βέβαια στέρηση από υλικό φως, του έλειπε όμως το ηθικό και πνευματικό φως. Έτσι, ενώ οι μέρες ήταν ηλιόλουστες, ο κόσμος ζούσε και βασανιζόταν μέσα σε αδιαπέραστο σκοτάδι.

Και η κατάσταση αυτή συνεχιζόταν, έως ότου ήλθε το «Μέγα Φως», όπως χαρακτήρισε ο Προφήτης Ησαΐας τον ερχομό Του Χριστού στον κόσμο.

Ο Χριστός ήρθε στον κόσμο για ν' απαλλάξει τους «εν σκότει και σκιά θανάτου», όπως πάλι ο Προφήτης Ησαΐας τους χαρακτήρισε, λαούς, από την αγωνία και το άγχος στο οποίο ζούσαν. Ήρθε για να φωτίσει τον νου και την καρδιά τους και να τους βοηθήσει να λυτρωθούν απ' το χάος και την άβυσσο. Ήρθε για να τους οδηγήσει στον δρόμο της καλοσύνης, της αγάπης, της δικαιοσύνης, του καθήκοντος και της αρετής, γιατί η μακροχρόνια παραμονή και η εξοικείωσή τους με το βαθύ σκοτάδι, τους εμπόδιζε να διακρίνουν μόνοι τους και ν' ακολουθήσουν τον δρόμο του καλού. Κι όπως ο αισθητός ήλιος φωτίζει και ζωογονεί τη φύση, έτσι και ο νοητός Ήλιος φώτισε με την παρουσία Του τον άνθρωπο και του έδωσε δύναμη να έχει πάντοτε το φως μαζί του, να γίνει ο ίδιος φως.

Γιατί όμως ο κόσμος χωρίς Τον Χριστό είναι ένα πυκνό σκοτάδι;

Τόσο η ωραιότητα της φύσεως, όσο και η χαρά της ζωής, οφείλονται στον ήλιο, ο οποίος φωτίζει, θερμαίνει, ζωογονεί. Ας φανταστούμε τον κόσμο χωρίς το φως του ήλιου: Θα είχαμε πάντα νύχτα. Διαρκές σκοτάδι. Βαθιά απόγνωση. Η φύση, θα έμοιαζε απέραντο νεκροταφείο, όπου τα πάντα θα ήταν μαραμένα, ξέψυχα, νεκρωμένα.

Η παραπάνω εικόνα, μας παριστάνει με τον καλύτερο τρόπο, την κατάσταση ενός άλλου κόσμου, του ψυχικού και πνευματικού του ανθρώπου πρίν έρθει ο Χριστός. Ήταν κι αυτός βυθισμένος στο σκοτάδι, νεκρωμένος. Αποτελούσε άβυσσο χωρίς πυθμένα, χωρίς καμιά αναλαμπή. Και για να πειστούμε σ' αυτό, δεν έχουμε παρά να προστρέξουμε και να εξετάσουμε προσεκτικά την προ Χριστού ιστορία. Άλλωστε για να εκτιμηθεί η αξία και το μεγαλείο του φωτός, είναι ανάγκη να ζήσουμε την ταλαιπωρία και την αγωνία της νύχτας. Και για να κατανοήσουμε τη σημασία και να εκτιμήσουμε την ωφέλεια του ηθικού φωτός, είναι απαραίτητο να γνωρίσουμε την ζωή της ανθρωπότητας χωρίς αυτό.

Στην προ Χριστού εποχή, η ζωή του ανθρώπου ήταν ένα άλυτο αίνιγμα. Η αγωνία, το άγχος και το άγνωστο, κάλυπτε τα πάντα. Όλες οι ιδέες και τα ιδανικά της εποχής εκείνης, κάθε προσανατολισμός και επιδίωξη, περιοριζόταν στα πλαίσια αυτού του κόσμου. Η έννοια του θείου είτε παρέμενε ακατανόητη και ασύλληπτη, είτε προσαρμοζόταν απόλυτα με τις βιοτικές ανάγκες. Γι' αυτό βλέπουμε τις «θεότητες»-είδωλα κάθε λαού, να έχουν τις ίδιες ιδιότητες, πάθη και αδυναμίες με τον άνθρωπο, απ' τον οποίον διαφέρουν μόνον ως προς τη δύναμη και την αντοχή. Οι σχέσεις εξ άλλου των ανθρώπων, τόσο προς τους ομοεθνείς τους, όσο και προς τους αλλοεθνείς και ξένους, χαρακτηριζόταν από κάθε άλλο εκτός από τον αλληλοσεβασμό και την ειρηνική συμβίωση. Μοναδική δικαιοσύνη αποτελούσε η επικράτηση του ισχυρότερου. Και δεν μπορεί βέβαια ν' αρνηθεί κανείς, ότι στην προ Χριστού εποχή παρουσιάστηκαν μερικά, μεμονωμένα, φωτεινά παραδείγμα ανθρωπισμού, η ιστορία όμως όλων των λαών μας βεβαιώνει, ότι η καλοσύνη, το δίκαιο και η αγάπη, ήταν τελείως άγνωστα απ' τους πολλούς. Δίκαια λοιπόν ο Προφήτης, μιλώντας για την έλευση του Χριστού στον κόσμο λέει:

«Ο λαός ο καθήμενος εν σκιά θανάτου φως ανέτειλεν αυτοίς».

Και γιατί ο Χριστός είναι το Αληθινό Φως;

Διότι με την παρουσία Του Χριστού διαλύθηκε το πυκνό σκοτάδι του κόσμου, στο οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω. Διότι ήλιος είναι και ο Ιησούς. Ήλιος, που με το πνευματικό Του φως, φώτισε, θέρμανε και αναζωογόνησε την ψυχρή ανθρώπινη καρδιά και ύπαρξη. Η θεία φωνή Του, υψώθηκε ως θεία ετυμηγορία κατά της αδικίας των ισχυρών υπέρ των καταπιεζομένων τάξεων. Έγινε έτσι το στήριγμα και ο υπερασπιστής του δικαίου των φτωχών αλλά και ο διαιτητής και σύμβουλος των πλουσίων, οι οποίοι για πρώτη φορά κατάλαβαν με τη θεία διδασκαλία Του, την πραγματική αξία των εγκόσμιων αγαθών. Κάτω απ' το φως του Ευαγγελίου, η ανθρώπινη διάνοια φωτίστηκε και συνέλαβε αμέσως το νόημα της ζωής και τον προορισμό του ανθρώπου, πράγμα που επί αιώνες ολόκληρους επιθυμούσε και επεδίωκε με άσκοπες και μάταιες έρευνες. Πραγματικά, λοιπόν, ο Ιησούς, υπήρξε «η προσδοκία των εθνών», γιατί τόσο με τη διδασκαλία Του όσο και με τη ζωή Του, αποτέλεσε «στήλη πυρός» για το ανθρώπινο καραβάνι, που χωρίς κανένα φως και οδηγό ταξίδευε στην έρημο μέσα στις χωρίς φεγγάρι νύχτες του.

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει:

«Εν Αυτώ ζωή ήν και η ζωή ήν το φως των ανθρώπων».

Με τη φράση του αυτή, ο αγαπημένος μαθητής Του Κυρίου, εννοεί ότι μόνο κοντά στον Χριστό βρίσκεται η αληθινή ζωή των ανθρώπων και ότι μακριά απ' Αυτόν κυριαρχεί το σκοτάδι και ο όλεθρος. Μάρτυρες της αλήθειας αυτής, είναι όλοι εκείνοι, που προσάρμοσαν τη ζωή τους σύμφωνα με τη διδασκαλία του Ευαγγελίου και ένιωσαν τον βαθύτερο σκοπό και προορισμό της. Μάρτυρας όμως είναι και ολόκληρη η ανθρωπότητα, η οποία αισθάνθηκε και έζησε τ' αγαθά αποτελέσματα της φωτεινής διδασκαλίας Του Χριστού. Τόσο δε ειν' εμποτισμένη η ζωή των εικοσί ενός αιώνων από την Χριστιανική διδασκαλία, ώστε καμία πρόοδος δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς Τον Χριστό. Το γεγονός αυτό δεν αμφισβητείται ούτε από τους εχθρούς του Χριστιανισμού, οι οποίοι δεν συμφωνούν μαζί του είτε γιατί τον θεωρούν αυστηρό και με υπερβολική και απλησίαστη για τον άνθρωπο τελειότητα, είτε γιατί αποτελεί εμπόδιο στα σκοτεινά έργα τους.

Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι το έργο του Χριστιανισμού ολοκληρώθηκε, ότι διαλύθηκαν όλα τα σκοτάδια. Διότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι δεν γνώρισαν ακόμη το φως Του Χριστού. Αλλά κι εμείς, οι Χριστιανοί, έχουμε πολλές και ουσιαστικές ελλείψεις.

Νομίζω πως όσοι διαβάζετε αυτές τις γραμμές, θα συμφωνήσετε με την τελευταία διαπίστωση. Η συναίσθηση αυτή όμως, δεν πρέπει να μας αποκαρδιώνει και να μας απελπίζει. Αντίθετα μάλιστα, πρέπει να μας δίνει θάρρος και αυτοπεποίθηση. Διότι η συναίσθηση των ελλείψεών μας, αποτελεί αναμφισβήτητο δείγμα, πως το Χριστιανικό μας κριτήριο, έχει λεπτυνθεί. Σκεφτόμαστε τώρα πιο βαθιά και αντιλαμβανόμαστε τις ατέλειές μας. Και η ικανότητα αυτή, αποτελεί πρόοδο, γιατί προηγουμένως δεν υπήρχε.

Πρέπει όμως να καταλάβουμε καλά, ότι οι ελλείψεις και οι ατέλειές μας, δεν οφείλονται στο Φως, αλλά σ' εμάς, που δεν ανοίγουμε διάπλατα τα μάτια μας για να το απολαύσουμε. Σ' εμάς, που μας θέλγει και μας παραπλανεί ακόμη το σκοτάδι του συμφέροντος, του εγωϊσμού, των παθών. Άραγε, ως πότε θα παραμένουμε στο σκοτάδι ή στο μισόφως, ενώ προορισμός μας είναι να γίνουμε «υιοί φωτός»;

Η ευχή μου για την αυριανή ημέρα, που εορτάζουμε «τα Φώτα», συγχωρέστε με, αλλά θα περιοριστεί στην δική μου περίπτωση και όποια ή όποιος θέλει, την υιοθετεί. Είναι η χαρακτηριστική προσευχή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ο οποίος παρόλο που το πνεύμα του έλαμπε, έλεγε:

«Κύριε, φώτισόν μου το σκότος!».