H γενιά της αυτοθυσίας

Κάθε χρόνο, τέτοιες ημέρες, αισθάνομαι δίπλα μου άλλους άνθρωπους κι άλλες ψυχές κι ακούω άλλες φωνές κι άλλα περπατήματα. Ένας κόσμος που δεν πέθανε ποτέ και δεν ξεμάκρυνε από τα χώματά μας, φοράει τα καλά του και παρουσιάζεται πάλι μπροστά μας, ολόκληρος και τιμημένος, δυνατός και θαυμαστός.

Η μεγάλη γενιά του '21, που κέρδισε τη λευτεριά κι έρχεται κάθε τόσο πιο κοντά μας για να δει πόσο προσέχουμε το ακριβό της δώρο, τι μένει ακόμα απ' την ψυχή της στην ψυχή μας και τι πόλεμο κάνουμε πάντα με τη μοίρα, με την ίδια μοίρα που πολέμησε και η ηρωική αυτή γενιά και την ημέρεψε.

Άνδρες και γυναίκες, που πήραν πολλές πληγές στο κορμί μα έφτασαν σε βαθιά γεράματα, άλλοι που αποχαιρέτησαν τούτον τον κόσμο σε μια κορυφαία στιγμή της ανδρειωμένης νιότης τους, κληρικοί και λαϊκοί, άνθρωποι της στεριάς και της θάλασσας, ήρωες μεγάλοι που γεμίζουν με τ' ανάστημά τους πολλές σελίδες της ιστορίας κι άλλοι που κλείνονται σε μια παράγραφο κι ωστόσο από τις λίγες γραμμές καταφέρνουν πάλι να μας πουν όσα λέει όλη η ιστορία.

Λαός ολόκληρος και μοναδικός αυτή η γενιά, ακατάλυτος και πάντα πρώτος στη μεγάλη παρέλαση της εθνικής επετείου, μπρος απ' όλα τα αξιώματα κι απ' όλες τις λαμπρές στολές, στην Αθήνα, στην επαρχία, σε κάθε πόλη, σε κάθε χωριό, όπου χιλιάδες ή και δέκα μόνον Έλληνες θα σταθούν μ' ευλάβεια για να περάσει η πομπή των ηρωισμών, των αναμνήσεων και των ονείρων, σκεπασμένη απ' την αρμονία του γαλάζιου και του λευκού.

Τόσα και τόσα ανθρώπινα παραδείγματα, γνωστά και άγνωστα. Μια κοινή απόφαση, μία απόφαση που ανατρέπει κάθε καθιερωμένο κανόνα. Ανάμεσα στο ύστατο δίλημμα: ζωή ή θάνατος, διάλεξαν το δεύτερο. Γιατί η ζωή, χωρίς την ελευθερία, είναι ένας σιωπηλός, ταπεινωτικός, συνεχής θάνατος. Ένας ανήκουστος εξανδραποδισμός. Στη φύση, υπάρχει ο καταναγκασμός του φυσικού νόμου. Στην ιστορία όμως, εμπλέκονται οι ανθρώπινες σχέσεις. Υπάρχει μια δευτερογενής αναγκαιότητα, που η τελική της πηγή βρίσκεται στη θέληση ή καλύτερα στη συνείδηση των ανθρώπων. Η ιστορία ήταν είναι και είναι ένα πεδίο δοκιμασίας για τους λαούς που πορεύονται προς την ελευθερία τους. Μια διαδρομή γεμάτη ανόδους και καθόδους, ανατάσεις και ξεπεσμούς, προόδους και οπισθοδρομήσεις.

Η ελευθερία είναι η αυτογνωσία μας. Και η αυτογνωσία αυτή οδηγεί στο μεγαλείο, στην αδιανόητη θυσία της ζωής για να επακολουθήσει η ακέραια ελευθερία, η ελευθερία όπου αποκτάμε την ευθύνη της ζωής μας, γνωρίζοντας ταυτόχρονα πως η ζωή αυτή εξαρτάται από τους άλλους, όπως κι εκείνων από τη δική μας. Η ελευθερία χωρίς τον βαθύτατο αυτόν διανθρώπινο δεσμό, χωρίς ανθρώπινη αδελφοσύνη, είναι μόνο μια λέξη κενής ρητορίας.

Ο Έλληνας του '21, όπως και κάθε δουλωμένος άνθρωπος, βρέθηκε σ' αυτό το σταυροδρόμι. Γνώριζε πως για να κατακτηθεί το νόημα της ζωής, έπρεπε ν' αποδειχθεί η ανυπαρξία του θανάτου. Και η αυτοθυσία είναι πάντα η πιο εύγλωττη απόδειξη αλλά και απάντηση. Η Επανάσταση του '21, ήταν ένας από τους θριάμβους αυτής της αυτοθυσίας, γιατί απόδειξε πως μονάχα η αποτίναξη του εφιάλτη κάθε καταδυνάστευσης, δίνει στον άνθρωπο το μέτρο της αξίας του.

Θυμηθείτε τα αυτά, μεθαύριο, όταν κατά τη διάρκεια της παρέλασης, θα ξεχωρίσετε μέσα σ' ένα χαμηλό σύννεφο, ένα μπόι ψηλότερα από τους επισήμους, τους αντιπροσώπους της μεγάλης γενιάς του '21, να προπορεύονται απλοί, αυστηροί, αληθινά γενναίοι. Θα τους νιώσετε περισσότερο και θα τους προσκυνήσετε με μεγαλύτερο θαυμασμό.